جیهان لە لێواری جەنگی جیهانی سێیەم دایە بیروڕا

ئەليكسەندەر دۆگين

هەرچەندە هێرشە پێچەوانەكانى ئۆكراينا لە ناوچەى خاركێڤ سەركەوتوو بوو، بەڵام ناوچەى خێرسۆن خەريكە شكست دەهێنێت، بەو جۆرە ئەو دۆخەى ناوچەى خاركێف لە پاشەكشەى ناچارى رووسيا خاڵى گۆڕانكارييە.

جەنگى سێيەمى جيهان

ئەمڕۆ جيهان لە لێوارى جەنگى جيهانی سێیەم دایە، رۆژئاوا بەرەو ئەو جەنگە پاڵ بە رووسيا دەنێت، ئەوە تەنيا خەمڵاندن ياخود ترس نييە، بەڵام راستييەكە و پێويستە مامەڵەى لەگەڵ بكەين، ئەمڕۆ رووسيا لە جەنگ دايە لەگەڵ وڵاتانى رۆژئاوا، كە لە ناتۆ و هاوپەيمانەكانى بەرجەستە بووە، جگە لە توركيا و يۆنان  وڵاتانى فەڕەنسا و ئيتاڵياش لە ئەوروپا كارى لە پێشينەيان رەچاوكردنى بەرژەوەندييەكانيانە.

زۆربەى سەركردە سەربازييەكانى ئەمەريكا لەسەرووى هەموويانەوە بێن هۆدگز، فەرماندەى هێزە وشكانييەكانى ئەمەركيا لە ئەوروپا رايانگەياندووە، "ئەوروپا تەنيا بە كشانەوەى رووسيا لە ناوچانە داگیركراوەكان و وەشاندنی گورز لە خاكی رووسیا رازی نییە، بەڵكو سوورن لەسەر خۆرادەستكردنى بێ مەرجی رووسیا."

رووخانى يەكێتى سۆڤيەت و خۆڕادەستكردنى ئايدۆلۆژى رووسيا لە (1991) و پەيڕەوكردنى ئاليدۆلۆژياى ليبڕاڵى و سيستەمى سياسى و ئابوورى لەژێر سەپەرشتى ئەوانەى رەوچاوى بەرژەوەندى رۆژئاوا دەكەن خزمەتى زۆرى بە رووسیا كرد، بەپشتبەستن بەمە ئەمڕۆ رووسيا سەروەرى بوونی خۆى دەگێڕێتەوە، تەنانەت لەسنوورانەى كە بەلاى رۆژئاواوە هێڵى سوورە.

ئەمەریكا هەوڵدەدات بە تەواوی مل بە رووسیا كەچ بكات

هێرشى پێچەوانەى هێزەكانى ئۆكراينا لە ناوچەى خاركێف گوزرێكى كوشندەى رۆژئاوایە لە رووسيا، كە لەلايەن بەپرسانى سەربازى ئەمەريكا هاوپەيمانى ناتۆ لەژێر سەرپەرشتى راستەوخۆى ئەمەريكا و ناتۆ ئەنجام درا، بەشدارى ناتۆ تەنيا پێدانى پێداويستى سەربازى نييە، بەڵكو بەشدارى هەواڵگرى ئاسمانى رۆژئاوا و ناردنى چەكداری بیانی و راهێنەرى راستەوخۆش دەگرێتەوە.
وڵاتانى رۆژئاوا پێيانوايە، “شكستى رووسيا لە خاركێف سەرەتاى كۆتاييهاتنى رووسيایە، هەستێكى لادروستكردن شكستی رووسیا لە ناوچەى خاركێف، واتا ئەگەرى چەندين شكستی ترە بۆ رووسيا، بەڵام ئەو شكستەى سووپاى رووسيا يەكەم سەركەوتنى سياسى رووسيایە بەرەو رۆژهەڵات كە هێزەكانى ناتۆ پشتى دەبەستن، ئەوەش راگەياندنى جەنگ بوو دژ بە رووسيا هێرشى راستەوخۆش بوو بۆسەرى، هەروەك چۆن لە (1941) رووسيا خۆى لە چوونە جەنگ لەگەڵ ئەڵمانياى نازى دەپاراست، ئەمجارەش ئەو شەڕەى هەڵنەبژارد و نەشيدەويست.

كۆتايى ئۆپراسيۆنى تايبەتى سەربازى

ئۆپراسيۆنە تايبەتە سەربازييەكانى رووسيا بە ئۆپراسيۆنى سنووردار بۆ ئازادكردنى ناوچەى دونباس چەند ناوچەيەكى نۆڤۆروسيا  بە جەنگى گشتگير لەگەڵ رۆژئاوا دادەندرێت، دەسڵاتى ئۆكراينا تەنيا ئامرازێكە سياسەتى هەوڵى كۆنتڕۆڵكردن و ئازادكردنى ئەوناوچانەى نۆڤۆرووسيا دەدات كە ئۆكراينييەكان دەستيان بەسەرداگرتووە، لەگەڵ پارێزگارى لە هاوسەنگى هێزى چيپۆلۆتيكى ئێستا لە جیهان، بەڵام بەبێ گۆڕانكارى شكستى هێنا، بانگەشەكردنى ئەوەى رووسيا گەيشتە مەبەستى خۆى لە بايەخدانى نێودەوڵەتى بەو دۆسيەى و رووماڵكردنى چركە بەچركە لەلايەكى دەزگاكانى راگەياندن، كارێكى بەڵگەى ناوێت.

ئاوەڕوانەوە لەوەی رووسيا لە دۆخى جەنگ دايە، ئەوە بەسەر هەموو هاووڵاتيانى رووسيا جێبەجێ دەبێت، كە چەكى دوژمنەكانيان هەڕەشە لە ژيانيان دەكات، بۆيە قوورسە دۆخەكە وەك پێش (24)ى شوباتى ئەمساڵى لێبێتەوە، لەبەر ئەوەیە دوژمنەكەى رووسیا دەيويست چۆك بە رووسيا دابدات و بەتەواوى خۆى رادەست بكات و داگيرى بكات، بۆيە جگە بژاردەى بەردەوامى ئەو جەنگە هيچ شتێكى ترمان لەبەردەست نەبوو.

كۆتايى ئەو ئۆپراسيۆنە تايبەتەى رووسيا گريمانەى گۆڕانكارى قووڵى لە سيستەمى سياسى و كۆمەڵايەتى رووسياى نوێ دروستدەكات، كە ئامادەيى بۆ ئەوە بكات لەسەر ئاستى سياسى و ئابوورى كلتوورى و زانيارى بچێتە رووبەڕووبوونەوە.

بەرەى ئايدۆلۆژى

لەسايەى ئەم دۆخەى ئێستا رووسيا چۆتە جەنگێكى ئايدۆلۆژى، لە رێگەيەوە رۆژئاوا بەرگرى لە گۆمەڵگەيەكى هاورەگەز خواز و لادەر ئالوودە بوو مادەهۆشبەرەكان دەكات، ئەوانە ئەو بەهايانەن پەيوەندى بەهێزيان لەگەڵ باڵادەستى سەربازى و سياسى ئەمەريكا سيستەمى تاكجەمسەرى هەيە.

ليبراڵى رۆژئاوايى و باڵادەستى سەربازى و سياسى و ئابوورى جيهانى لەلايەن ئەمەريكا و هاوپەيمانى ناتۆ دوو رووى يەك دراون، لەسەر ئەمن بنەمايە جەنگ لە رۆژئاوا و قبووڵكردنى بەهاكان هێرشێك دژ بە رووسيا بەرپا كراوە، لە هەمانكاتدا كارێكى زۆر بێ ئەرزشە. 
دۆخى ئێستا دەخوازێت ئەو ئايدۆلۆژيايەى پێويستە شوێنكەوتى بي ديارى بكرێت، كرۆكى يەكلاكەرەوە و راستخۆ بۆ ئايدۆلۆژياى رۆژئاوا و جيهانگيرى و ليبراڵى گشتگير بە هەموو جۆر و ئامارەزەكانى لەوانەش نازيەتى نوێ و رەگەزپەرستى و توندتيژى رەتكراوەيە.

بايەخى لێهاتوویی ئەمڕۆ بريتی نییە لە رەوانەكردنی سەرباز بەشێوەی ناچاری بۆ بەرەكانی جەنگ، بەڵكو دروستكردنی بزووتنەوەیەكی خۆبەشە بڕوای بە هەموو شایستەكانی وڵات هەیە، لەگەڵ گرەوكردن لەسەر جەنگاوەرە دێرینەكان بۆ پاڵپشتی سەربازانی نۆڤۆرووسیا لەسەر لایەنە دەرەكییەكانی پاڵپشتی رووسیا و نەبوونی دڵەراوكێ لەیسەر دروستكردنی گرووپی نێودەوڵەتی دژ بە نازییەت و جیهانگیری لە وڵاتانی رۆژهەڵات و رۆژئاوا، رووسیا و گەلی رووسی كەم نین، لە زۆربەی جەنگەكان سەركەوتوو بوونە، بەشێوەیەكی گشتی گرنگترین فاكتەر كە پێویستە گرەوی لەسەر بكرێت بریتییە لە راهاتن لەسەر گۆڕانكاری سیاسەتی زانیاری و هەڵوەشاندنەوەی پێوەرەكانی زەمەنی جەنگ و ملكەچكردنی كەناڵەكان دەزگا راگەیاندنەكان بۆ ئەوەی لە زەمەنی جەنگ ببن بە ئامرزانی نیشتمانی.

ئابووری

هەموو وڵاتێكی خاوەن سەروەری دەتوانێت بە گوێرەی پێویست دراوی نیشتیمانی چاپ بكات، رووسیا دژ بە رۆژئاوالە دۆخی جەنگ دایە، ناكرێت بەگوێرەی رێساكانی رۆژئاوا مامەڵە لەگەڵ دراو بكات، لەو دۆخانە دەستەبژێری نوێ لە بواری ئابووری دەردەكەوێت، ئامانجیان رزگاركردنی دەوڵەتە و  رۆڵێكی گرنگیان دەبێت.

هاوپەیمانەكانمان

ئەمڕۆ رووسیا خاوەنی ئەو هاوپەیمانییە زۆرە نییە، رۆڵی سەرەكی لە هەموو جەنگەكان دەبینن و دەتوانن رێڕەوی رووداوەكان بگۆڕن.

لایەنی رۆحی و ئایینی لەو جەنگە بابەتێكی سەرەكییە

هەر یەك لە چین و ئێران و كۆریای باكوور و سڕبیا و سووریا و كۆماری ئەفریقیاە ناوەڕاست و مالی و هندستان و توركیاش تا ئاستێك پاڵپشتی فرە جەمسەری دەكەن، هەروەها كوبا و نیكاراگوا و ڤێنزوێلا و لە رێگەی مامەڵەی هاوپەیمانی پێویست مامەڵە دەكەن، نەك تەنیا پاڵپشتی دیپلۆماسی، بەڵكو پاڵپشتی دیپلۆماسی جەماوەریش دەكەن، ئەو گردبوونەوە  دەخوازێت رووسیا بڕوا بە هاوپەیمانەكان بهێنێت بە جۆرێك  لە جیهانگیری و باڵادەستی رۆژئاوا دابڕێت، گەڕانەوەی تێدا نەبێت و خۆی بۆ هەنگاونان بۆ جیهانێكی فرە جەمسەر ئامادە بكات.

فاكتەری رۆحی

لەپاڵ لایەنی رۆحی و ئایینی كە بابەتی سەرەكییە لە رووبەڕووبوونەوەی جیهانی كە رووسیا لە میانەی جەنگێك خۆی بەرانبەر شارستانییەتێكی دژ بە ئایین بینیووە، دژایەتی خودا دەكات، بنەماكانی بەها رۆحی و ئەخلاقییەكان تێكدەشكێنێت، بەڵام سەرەڕای ناكۆكی لەنێوان ئەرسۆدۆكس و ئیسلامی تەقلیدی جوو و هندۆسی و بوزی، سەرجەم ئایین و كلتوورەكانی لەسەریان بونیاد نراوە دان بە حەقیقەتی خودا و باڵای رۆح و پێرۆزی مرۆڤ و رێزگرتن لە دامەزراوەكانی وەك دەوڵەت و خێزان و كۆمەڵگە دادەنێنن، ئەو بەهایانەی رۆژئاوای مۆدێرن دەیەوێت جێگەی لە واقیع و خواستی مرۆڤی توندرەو و لێكەوتەی گشتگیر وبگرێتەوە، بریتیە لە كلتووری هەڵوەشاندنەوە.

رۆژئاوا خۆی ئامادەكردووە بۆ جەنگی لەناوبردنی رووسیا، بەوە جەنگی جیهانی سیێەمی راگەیاندووە، ئەوەش ئەو واقیعەیە كە دەبێت هەموو توانا نیشتیمانییەكانی وەك هێزی سەربازی و ئابووری كلتووری رێكخستنی ناوەخۆیی و هەموو پەیكەرەكانی وڵاتی بۆ ئامادە بكرێت.

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین