كازمى چى كردووه تا شیاوى ئه‌وه بێت ئه‌مریكا پاڵپشتى زیاترى بكات؟
ئاماده‌كردنى:نوچه‌نێت
لە پاشهاتی دوو تەقینەوەی یەک لە دوای یەک لە بەغدا لە ٢١ی مانگی یەکی ٢٠٢١ کە ڕێکخراوی تیرۆریستى داعش ئەنجامی دان، بووە هۆی کوژرانی ٣٢ کەس و برینداربوونی زیاتر لە ١٠٠ کەسی دیکە، حکومەتی عێراق کۆمەڵێک گۆڕانکاریی خێرای لە فەرماندەیی سوپا و پۆلیس و هەواڵگریدا ئەنجامدا، پێویستە هاوپەیمانان لە عێراق دەستخۆشی لە ئەم چاکسازییانە بکەن لەڕێگەی پشتیوانیی زیاترەوە بۆ حکومەتی عێراق، ئەم کارەش هەژموونێکی زیاتریان پێدەدات لە جەنگان لەدژی ڕێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی".
لە ٢١ی مانگی یەکی ٢٠٢١دا ڕێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی دوو تەقینەوەی یەک لە دوای یەکی لە بەغدا ئەنجام دا، کە بووە هۆی کوژرانی ٣٢ کەس و برینداربوونی زیاتر لە ١٠٠ کەسی دیکە، لە وەڵامدا حکومەتی عێراق کۆمەڵێک گۆڕانکاریی خێرای ئەنجامدا لە فەرماندەیی سوپا و پۆلیس و هەواڵگریدا، گۆڕانکارییەکان یەکێکن لە گەورەترین گۆڕانکارییە سەربازییەکانی مێژووی نوێ. گۆڕانکارییەکان ڕەنگە ببنەهۆی بەهێزکردنی ئاساییش لە سەرتاسەری وڵاتدا و لاوازکردنی حیزبە وابەستەکان بە میلیشیاکانەوە، هەروەها هەنگاوێکی دیکە پاڵ بە عێراقەوە بنێن بەرەوە چاکسازیی لە کەرتی ئاساییش بەشێوەیەکی تێر و تەواوتر، بە تایبەت لە گەورەترین فەرمانگەی حکومی کە وەزارەتی ناوخۆیە.
پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پشتیوانیی ئەم پێشکەوتنە بکەن، ئەویش لەڕێگەی پشتیوانیی پشتپەردە و پێشکەشکردنی یارمەتیی زیاتر بە تایبەت بۆ عوسمان غانمی وەزیری ناوخۆ و تیمە فەرماندەییە نوێیەکەی.
گۆڕانکاریی سەرەکی لە فەرماندەییدا
فەرماندە نوێیەکان لەم پلانەدا دانراون:
• سەرۆکی هەواڵگری، وەزارەتی ناوخۆ: لە راستیدا "ئاژانسی هەواڵگری و لێکۆڵینەوەی فیدراڵی" باڵی هەواڵگریی سەرەکیی وەزارەتەکەیە، دامەزراوەیەکە زیاتر لە ٩ هەزار ئەندامی هەیە و نووسینگەی هەیە لە ٦٥ قەزای عێراق و و زۆرینەی خاڵە گومرگییەکانی هاتنەناوەوەی عێراق. هەروەها توانایاکی زۆری هەیە لە چاودێریی ئینتەرنێت و چاودێریی ئەلیکترۆنی. فەرماندەیی ئاژانسەکە لەلایەن لیوا ڕوکن عامر سەدام مالیکی دەکرا کە یاریدەدەری وەزیری ناوخۆ بوو بۆ کاروباری هەواڵگری، ئێستا گۆڕاوە بە لیوا ڕوکنی خانەنشین ناسراو بە ئه‌حمه‌د ئەبو ڕەغیف کە هەمانکات سەرۆکایەتیی "لیژنەی باڵای کردنەوەی دۆسیەکانی گەندەڵی" دەکات کە ٢٧ی ئابی ڕابردوو دامەزراوە، ئەبو ڕەغیف پێشتریش پلەی لێکۆڵەری هەبووە لە کاروباری وەزارەت لە ماوەی ساڵانی ٢٠٠٤ و ٢٠٠٥ دا، کاتێک لە سەرەتاوە بەرپرسان دەیانویست شەپۆلی دزەکردنە ناو وەزارەت لەلایەن میلیشیاکانەوە ڕاگرن .
• بەڕێوەبەری گشتیی هەواڵگری و لەناوبردنی تیرۆر، وەزارەتی ناوخۆ؛ سەرۆکی شانەی هەڵۆکان: عبد الكریم عبد فازل حسین الجباری لە پۆستی فەرماندەیی هەڵۆکان لابرا، کە گرووپێکن لە کاری ڕاستەوخۆ و کۆکردنەوەی زانیاریی هەواڵگری، کە ناوبانگێکی نیشتیمانییان لە عێراق پەیداکردووە. جیا لەو ڕاپۆرتانەی لە میدیاکانەوە هەبوون، فەرماندەییەکەی گۆڕا بە حه‌مید شه‌تڕى، کە لە هەمانکاتدا لە پۆستەکەی خۆیشیدا دەمێنێتەوە لە جێگری فەرماندەی "دەزگای ئاساییشی نیشتیمانی" کە دەزگایەکی هەواڵگریی دیکەیە. حه‌مید شه‌تڕى پێشوتریش سەرۆکی نووسینگەی هێزەکانی خێڵە عەرەبە سوننییەکان بووە، کە هاوپەیمانان لەناو دەستەی حەشدی شەعبی دروستیان کردبوو. ئەرکی لە پێشینەی لە پۆستە نوێیەکەیدا ئەوەیە شانەی هەڵۆکان تێکەڵبکات لە هەوڵەکانی هاوئاهەنگیی فراوانی لەناوبردنی تیرۆر، چونکە ئێستا شانەی هەڵۆکان ئێجگار سەربەخۆیە.
پێویستە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پشتیوانیی ئەم پێشکەوتنە بکەن
• فەرماندەی پۆلیسی فیدراڵ، وەزارەی ناوخۆ: پۆلیسی فیدراڵ ٤٠ هەزار سەربازی جەنگاوەری هەیە جگە لە خزمەتگوزارییەکانی پشتیوانی، ئەم هێزەی پۆلیس بریتییە لە دەزگایەکی سەربازیی هاوتەریب، کە پرۆسەکانی لەناوبردنی یاخیگەریی لە ئەستۆدەگرێت شانبەشانی سوپای عێراق و دەزگای دژەتیرۆر، جگە لە هەوڵەکانی پاراستنی ئاساییش لە ناوچە شارستانەکانی بەغدا و شارەکانی دیکە، دەبێت ئەم دامەزراوەیە خاوێنبکرێتەوە بەهۆی ئەو ڕێکخستنەوەیەی ئەم هەفتەیە ڕوویان دا، کە سەرەتا بە لەکارلادانی فەریق جعفر البگاگ لە پلەی فەرماندەیی گشتیی دەستیپێکرد. لە جێگەی ئەودا لیوا سالح ناسر العامری دانرا کە سەرۆکایەتیی فیرقەی سێی پۆلیسی فیدراڵی دەکرد لەماوەی جەنگی موسڵ لەساڵی ٢٠١٧ و دواتر بوو بە فەرماندەی فیرقەی دوو.
• سەرۆکایەتیی ئۆپراسیۆنەکانی بەغدا: ئەم فەرماندەییە بریتییە لە بنکەی هاوئاهەنگیی هەمەلایەنەی ئەمنیی ناو بەغدا و چواردەورە گوندییەکەی. فەریق روكن قیس المحمداوی لە سەرۆکایەتیی ئەم فەرماندەییە لادراو لە جێگەی ئەو لیوا ڕوکن حمد سلیم بهجت العتبی دانرا کە ئەستێرەیەکی ڕوو لە دەرکەوتنە لە نەوەی نوێی ئەفسەرانی دوای ساڵی ٢٠٠٣ کە لە تەمەنێکی زوودا بوو بە ئەفسەری خاوەن دوو ئەستێرە (تەمەنی ٤٢ ساڵ بوو کاتێک پلەی بەرزکرایەوە لە ساڵی ٢٠١٤). وادیارە بەڕێوەبەرایەتی هەواڵگری لە فەرماندەیی ئۆپراسیۆنەکانی بەغداش ئیدی دەچیتە ژێر فەرماندەییەکی نوێ لە ئێستاوە لەدوای لەکارلادانی لیوا باسم مەجید.
سیاسەتی شاراوەی پشت هەموارە وەزارییەکە:
لە زۆربەی وڵاتاندا، ئەوە نەریتە هەیە، لە كاتى روودانى خروقات پلەکان دووبارە دابەشبکرێنەوە لە سەرۆکایەتیی سوپا و پۆلیس و هەواڵگریدا، تەنانەت ئەگەر ئەو بەرپرسانەش بەشێوەی راستەوخۆ ئەو هەڵانەشیان نەکەوێتە ئەستۆ کە جێگای ڕەخنەن. لە حاڵەتی عێراقیشدا هۆکار زۆرن بۆ ئەنجامدانی ئەم گۆڕانکارییانەی ئێستا و بۆچی دەبێت کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی پشتیوانیان بێت:
• بەهێزکردنی هاوئاهەنگی: گۆڕانکارییەکانی ئەم دواییە بەهۆی ئاسانکردنی هاوئاهەنگیی زۆر فرمانی هەواڵگری بۆ لەناوبردنی تیرۆر. لە ڕێگای دروستکردنی تیمێکی بژاردە بە چاودێریی گەورە ئەفسەران، حکومەت دەتوانێت پێکهێنەرە سەرەکییەکانی وەزارەتی ناوخۆ ("ئاژانسی هەواڵگری و لێکۆڵینەوەی فیدراڵی" و "شانەی هەڵۆکان") و فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەکانی بەغدا والێبکات هاوئاهةنطى زیاتریان هەبێت لەگەڵ پەیکەری فەرماندەیی و کۆنترۆڵکردنی نیشتیمانی و سیستمەکانی ئاڵوگۆڕی زانیارییە هەواڵگرییەکان. ئەوەش دەبێتە هۆی باشکردنی لایەنە کردارییەکانی دەستە گرنگەکانی وەکوو "لیژنەی هاوئاهەنگیی هەواڵگریی نیشتیمانی" و "شانەی هةوالَطرى نیشتیمانی" و "ناوەندی شیکاریی هەواڵگریی نیشتیمانی"، کە بەتایبەت وەکو وەڵامدانەوەیەک دروستکران بۆ تەقینەوەکانی پێشوو لە دامەزراوە حکومییەکان لە بەغدا، و دەکرێت یارمەتیدەربێت لە ڕێگری لە هێرشی تیرۆریستی لە داهاتوودا.
• پارێزگاریی لە سەقامگیریی بەغدا: لەگەڵ نزیکبوونەوەی وادەی هەڵبژاردنەکانی ١٠ی ئۆکتۆبەری ئەمساڵ و لەگەڵ هێرشی میلیشیاکان بۆ سەر حکومەت و هاوبەشە ئەمنییە نێودەوڵەتییەکان، پرسی پاراستنی سەقامگیریی بەغدا دەبێتە بابەتێکی ئێجگار گرنگ. هاوئاهەنگیی گەورەی هەواڵگریی کارێکی بێوێنەیە لەم پرسەدا، کەمکردنەوەی کاریگەریی میلیشیاکان بەسەر دەزگا ئەمنییەکانەوە دیسان زۆر گرنگە. سەرانی نوێ و بژاردەی دەزگاکانی هەواڵگری و ئاساییشی شارەکان بۆ ئەوەیە ئاساییش لە سەنتەری حکومەتدا بەهێز بکەن، لەوانەش سوودوەرگرتن لە ٢٠ ملیۆن دۆلاری بەخشراو لەلایەن ئەمریکاوە بۆ مۆدێرنیزەکردنی چوارچێوەی ئەمنی. هەروەک داوایان لێکراوە تەنسیق باشتر بکەن لەگەڵ ئەو دەزگایانەی دیکە کە لە بەغدا هەن، وەک "ناوەندی ئاماژە هەواڵگرییەکان" و "لیژنەی چاودێری"ی هاوبەش لەنێوان ئاژانسەکان. ئەم هەنگاوانە کاردەکەن لەسەر باشکردنی سەقامگیری و بەرەنگاربوونەوەی هەر کارێکی دوژمنکارانەی گریمانەیی لەلایەن ڕێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی" ومیلیشیا تیرۆریستەکان و تاوانکاران و باندە توندڕەوەکان.
• هێشتنەوەی دەرچەی پشتیوانییە نێودەوڵەتییەکان: دەبێت ئەم گۆڕانکارییانە لە فەرماندەییەکاندا یارمەتیدەربێت لە هێشتنەوەی ئەو دەرچەیەی عێراق هەیەتی بۆ سیستمەکانی پشتیوانی و کۆکردنەوەی زانیاریی هەواڵگریی ڕۆژئاوایی، چونکە ئەفسەرە نوێیەکان ئەو پیوەرانەیان تێدایە ئەو تەنسیقەیان لەگەڵ بکرێ و تۆماری ڕەشیان نییە لە بابەتەکانی پێشێلکاریی مافەکانی مرۆڤ، گەندەڵی و هەبوونی پەیوەندیی لەگەڵ دەزگا هەواڵگرییە بیانییە دوژمنکارەکان. ئەوە دڵنیایی دەدات لەبەردەوامیی یارمەتییە تەکنیکییە درێژخایەنە پێویستەکان بۆ جەنگی بەزاندنی ڕێکخراوی "دەوڵەتی ئیسلامی".
ده‌بێت ئه‌مریكا كۆبوونه‌وه‌ى خێرا له‌گه‌ڵ به‌رپرسه ئه‌منییه‌كانى عێراق بكات
کاریگەرییەکانی لەسەر سیاسەتی ئەمریکا
لە ڕابردوودا زۆرجار مەیلی سیاسی و هەڵسوکەوتیی تایبەتی بەشێک لە بەرپرسانی وەزارەتی ناوخۆی عێراق دەبووە لەمپەر لە بەردەم هاریکارییە ئەمنییە نێودەوڵەتییەکاندا. لەژێر ڕۆشنایی ئەو هەموارانەی ئەم هەفتەیە ڕوویاندا و ئەو چاکسازییانەش کە پێشتر ئەنجامدران، دۆخەکە زۆر گۆڕاوە ئێستا. ئەوەتا عوسمان غانمی کە کەمتر لە ساڵێکە پۆستی وەزیری ناوخۆی وەرگرتووە، سوپاسالارێکی خانەنشینە و فەرمانبەرێکی حکومییە کە ماوەیەکی دورودرێژە جلوبەرگی سەربازیی هەڵبژاردووە و پۆشیوە. هەروەک ئەبو ڕەغیف سەرۆکی هەواڵگریی نوێ لە وەزارەتەکە هەمان ئینزیباتکاری جددییە کە لیژنەکەی ئەو یەکەم هەڵمەتی گەورەی متمانەداری دەستگیرکردنی گەندەڵکارانی دەستپێکرد لە ساڵی ٢٠٠٣ وە هەرخۆی بەدواداچوونی بۆ سزادانیان کرد، دوانیان بەهۆیەوە خرانە زیندان و ١٧ ی دیکەش کەیسەکانیان بەردەوامە. هەرچی شانەی هەڵۆکانە، ئیدی دەزگایەکی ژێر فەرمانی ئەو کەسە نییە کە سەر بە میلیشیاکان بوو، بەڵکو ئیدی لەژێر فەرماندەیی و کۆنترۆڵکردنێکی نیشتیمانیدایە.
پێویستە لەسەر ویلایەتە یەکگرتووەکان و هاوبەشەکانی لە هاوپەیمانیی نێودەوڵەتی دەستخۆشیی لەم چاکسازییانە بکەن، ئەویش بە پێشکەشکردنی هاندانی گەورە و پشتیوانیی زیاتر. هەروەها پیویستە لەسەریان کۆبوونەوەی خێرا لەگەڵ فەرماندە نوێیەکان ڕێکبخەن و بە خێرایی هەنگاوبنێن بە ئاراستەی دانانی پلان و پڕۆگرامی نوێ بە ئامانجی پشتیوانی وەزارەتی ناوخۆ کە بە زۆری پشتگوێ دەخرێت سەرەڕای پێگەی راستەقینەی وەکوو گەورەترین دەزگای ئەمنی لە عێراق.
لەوانەیە گرنگترین کاری بەپەلەی ئێستا ئەوەبێت دەستەی راوێژکاریی سەربازیی کە لە ١٣ دەوڵەت پێکهاتوون، بەشێوەیەکی ڕانەگەیەنراو ڕاوێژ بە دەزگا عێراقییە پەیوەنددارەکان بکەن بۆ دڵنیابوونەوە لە پێداویستییەکانی پشتیوانیی ئەو هەوڵە چڕانەی دەدرێن بۆ ڕێگرتن لە تەقینەوە لە بەغداد لە ماوەی نزیکی داهاتوو. لەکاتێکدا چالاکییەکانی ڕێکخراوی دەوڵەتی ئیسلامی لە ناوچە دوورە دەستەکان دابەزیون بۆ نزمترین ئاستی مێژوویی خۆیان، هێشتاش هاندەری بەهێز هەن بۆ ئەو ڕێکخراوە تیرۆریستییە کە دەستی خۆی بوەشێنێت لە بەغدای پایتەخت، بەوەی لە بەغداد ئەگەر تەقینەوەی بچووکیش ئەنجامبدات دەکرێ کاریگەریی نێودەوڵەتییان هەبێت.
لای خۆیانەوە، میلیشیاکانی سەر بە ئێران لەوانەیە ئەو هێرشانە بقۆزنەوە کە دەبنەهۆی بەرکەوتنی خەڵكێکی زۆر، وەکوو بەهانەیەک بۆ مانەوەیان بەشێوەی چەکدارانە لە ناو شار، بۆ کەمکردنەوەی متمانەی خەڵک بە حکومەت، و بڵاوکردنەوەی زانیاری سەرلیِشێوێنەر لەبارەی تێوەگلانی وڵاتانی کەنداو یان وڵاتانی ڕۆژئاوایی لەو کردەوانەدا. بۆ نموونە: تۆڕەکانیان خێرا لۆمەی سعودیەیان کرد لە تەقینەوەکانی٢١ی مانگی یەکی ئەمساڵدا و دوای دوو ڕۆژ تۆڵەسێنێک ڕایگەیاند فڕۆکەی بێفڕۆکەوانیان ناردووە بە ئاڕاستەی سعودیە.
باشترین ڕێگا بۆ بایدن تاوەکوو عێراق لە مانشێتی هەواڵەکاندا نەهیڵێتەوە، ئەوەیە توانای بەرگریی بەغداد بەهێزبکات. خۆشبەختانە، واشتنتن و هاوپەیمانەکانی دەتوانن زۆر کار بکەن لەم بارەیەوە، و بە بەگەڕخستنی بڕە پارەیەکی ئێجگار کەم و بێئەوەی سەربازەکانی بخاتە بەردەم مەترسیی ئەمنیی زیاتر.
سه‌رچاوه: په‌یمانگه‌ى واشنتن
.jpg)
.jpg)
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment