Nuce Logo

دوای چەندین هەفتە ئاڵۆزی، توركیا لەگەڵ فینلەندا و سوید گەیشتنە رێككەوتن، بەگوێرەی رەزامەندی ئەنقەرە دوای بەجێهانی مەرجەكان هەردوو وڵات دەبنە ئەندامی ناتۆ، لە لایەكی ترەوە ئەردۆغان لەگەڵ جۆ بایدن، سەرۆكی ئەمەریكا كۆبوونەوە، هەردوولا ئەو رێككەوتنە سێ قۆڵییەیان  بۆ ئەم كاتە هەستیارە بە هەنگاوێكی گرنگ وەسف كرد

مەترسیەكانی توركیا لەسەر ئەجێندای ناتۆ

كریس سكالۆبا، بەڕێوەبەری پێشوو لە وەزارەتی بەرگریی ئەمەریكا و بەڕێوەبەر لە ناوەندی (برێنت سكۆكرۆڤت)ی ئەمەریكا رایگەیاند، "بە ڕوانین بۆ هەڵوێستی پێشووی ئیدارەی ئەمەریكا بەرانبەر حكومەتی توركیا، دیداری ئەردۆغان لەگەڵ بایدن سازشێكی گەورەی كۆشكی سپی بوو."

كریس پێی وایە، "ئەگەر سەیری دیداری داهاتووی بایدن لەگەڵ محەمەد بن سەلمان، شازادەی جێنهشینی سعوودی بكەین، دەركەوت كۆشكی سپی بایەخی سەرەكی بە بەرژەوەندی سیاسی و واقیعی دەدات."

ریچ ئۆتز، بەرپرسی پێشوو لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمەریكا و راوێژكاری پێشوو لە سوپای ئەمەریكا رایگەیاند، "ئەنقەرە سەركەوتنێكی گەورەی بەدەستهێنا، كە توانی مەترسییەكانی پەیوەست بە تیرۆر بكات بە ئەجێندای هاوپەیمانی ناتۆ." كە مەبەستی بەڵێنی وڵاتانی باكووری ئەوروپا بوو بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەندامانی پارتی كرێكاران و یەكینانەكانی پاراستنی گەل.

لە بەشێكی تری قسەكانی ئاماژەی بەوە كرد، "لێكتێگەیشتنی ئەم دواییە راستگۆیی دەدات بەو قسانەی ئەردۆغان بە درێژایی دوومانگی رابردوو دووبارەی دەكردەوە، ئەو وەڵامانەش لاواز دەكات، كە پێیانوابوو ئەردۆغان زێدەڕەوی لەمەترسیەكانی توركیا بەرانبەر پارتی كرێكاران دەدات."

ئاوئاهەنگی لە پیشەسازی بەرگری 

فەرید كیمپی، سەرۆك و بەڕێوەبەری ئەتلانیك كاونسڵ دەڵێت، "ئەوە یاریەكی زیرەكانە بوو ئەردۆغان كردی، بە لێهاتووی خۆیی ئەو چركەساتەی قۆستەوە بۆ ئەوە زۆرترین سووی بۆ بەرژەوەندی ئاسایشی وڵاتەكەی لێ بكات."

لەبەشێكی تری قسەكانی ریچ تیشكی خستۆتە سەر ئەو دەستەوتانەی تێبینی نەكراون، كە هاوئاهەنگی فراوانترە لە گرێبەستی بەریگرییەكان.

فەرید لە بەشێكی تری قسەكانی ئاماژە بەوە دەكات، "لادانی قەدەغەكردنی چەك بۆ توركیا تەنیا لادانی ئەو دوو وڵاتەی ئەسكەندەنافیا نییە بۆ توركیا، بەڵكو دەستپێشخەری ئەمنی هاوبەشە لە یەكێتی ئەوروپاوە، وەك دەستپێشخەری بەردەوامی رێكخراوی (بیسكۆ) بۆ بەهێزكردنی هاوئاهەنگی نێوان ئەندامانی یەكێتی ئەوروپا لە بواری بەرگری."

ئەوەش لەكاتێدایە هەندێك پێانوایە ڕەتكردنەوەی سوید و فینلەندا لەلایەن توركیاوە ئامانجەكەی فشار دروستكردن بوو لەسەر ئەمەریكا بۆ بەدەستهێنانی فڕۆكەی (ئێف 16) یاخود تەنیا ئەوە بوو بایدن بایەخی زیاتر بە ئەردۆغان بدات، بەڵام ریچ پێیوایە، "ئەم قسانە لای ئەردۆغان پاڵنەری سەرەكی نین، چونكە مەترسییە ئەمنییەكانی پەكەكە ماوەیەكی بووە مەترسی راستەقینە."

دەفنی ئەرسەلان، بەڕێوەبەری نووسینگەی (ئەتلاتنیك كاونسڵ) لە توركیا و پسپۆڕی ئابووری، كە پێشتر لە باڵیۆزخانەی ئەمەریكا لە ئەنقەرە كاری دەكرد رایگەیاند، "هەموو چاوەكان بە ئاڕاستەی ئەمەریكا بوو، بۆ زانینی ئەوەی لەگرتنەبەری رێوشوێنی نوێ بەرانبەر یەكینەكانی پاراستنی گەل شوێن سوید و فینلەندا دەكەوێت."ـ

دەستكەوتەكان بۆ هەموو لایەنەكانە

لەگەڵ ئەوەی دەستكەوتی لەناكاوی بۆ ئەنقەرە تێدا بوو، بەڵام دەفنی ئەوەمان بیر دەهێنێتەوە، "كە هەموو لایەنەكان لەو گرێبەستە سوودمەند بوو، توركیا بەرانبەر فراوانكردنی ناتۆ، دانپێدانانێكی گرنگی بۆ مەترسیە ئەمنییەكانی بەدەست هێن." كریس هاوڕایە لەگەڵ ئەو بۆچوونە، ئاماژە بەوەش دەكات ناتۆ سەركەوتنێكی گەورەی بەدەستهێنا دوو وڵاتی دیموكراسی كردە ئەندامی خۆی ، جگە لەوەش بەهێزكردنی بنەمای دیموكراسیە لە هاوپەیمانی ناتۆ و ئاسایشی گشتی ئەو هاوپەیمانییە.