د. ئیحسان شه‌مه‌رى: كازمى یه‌ك ئه‌ركى هه‌بوو ئه‌ویشى ئه‌نجام داوه
لاڤین عومەر: تایبەت بە نوچەنێت
ده‌مانه‌وێ یه‌كه‌م پرسیارمان له‌سه‌ر هه‌ژموونى ئێران بێت له عێراق، ده‌گوترێ به سه‌ركه‌وتنى ئیبراهیم ره‌ئیسى له هه‌ڵبژاردنه‌كانى سه‌رۆكایه‌تى وا ده‌كات گرژییه‌كان له‌لایه‌ن میلیشیاكانه‌وه ئاسته‌كه‌ى به‌رز بێته‌وه، چونكه ره‌ئیسى نزیكه له سوپاى پاسداران كه هه‌ر ئه‌و سوپایه‌یه میلیشیاكانى عێراقیش رێنوێنى ده‌كات، ئه‌م بۆچوونه چه‌نده دروسته؟
ئه‌ركى كازمى ته‌نیا ئه‌وه بوو
داڕووخانى ده‌وڵه‌تى عێراق رابگرێت
به‌رزكردنه‌وه‌ى ئاستى گرژییه‌كان له‌لاى میلیشیاكان به مێزى دانوستاندنه‌كانى ڤێیناوه به‌نده، هه‌ر چه‌نده نزیكبوونه‌وه له‌نێوان ئێران له‌لایه‌ك و واشنتن له‌لایه‌كى تر هه‌بێت، ئه‌وا ره‌نگدانه‌وه‌ى له‌سه‌ر بارودۆخى میلیشیاكان ده‌بێت له‌ناو عێراقدا، چونكه دواجار بڕیارى به ئامانجگرتنى ئه‌مریكییه‌كان، چ شانده دیپلۆماسییه‌كان بێت، یان هێزه ئه‌مرییكیه‌كان بێت، ئه‌وا به‌ده‌ست ئێرانه. بۆیه مه‌رج نییه هه‌ڵكشانى گرژییه‌كان له‌لایه‌ن میلیشیاكان ته‌نیا په‌یوه‌ست بێت به سه‌ركه‌وتنى ره‌ئیسى، راسته ئه‌و له محافیزكاره‌كان و توندڕه‌وه‌كانه، به‌ڵام بابه‌ته‌كه زیاتر په‌یوه‌ندى به گه‌یشتن به لێكتێگه‌یشتنى نوێ و گه‌ڕانه‌وه‌ى رێككه‌وتنى ئه‌تۆمى و هه‌ڵگرتنى سزاكان هه‌یه. له‌وانه‌یه جۆرێك له هێمنى له‌م كاته‌دا به‌دی بكرێت، یانیش گۆڕانكارییه‌ك هه‌بێت. به‌ڵام سه‌پاندنى هه‌ژموونى میلیشیاكان به‌سه‌ر ده‌وڵه‌ته‌وه له‌لایه‌ن میلیشیاكانه‌وه به‌رده‌وام ده‌بێت.
سه‌ركه‌وتنى ئیبراهیم ره‌ئیسى به‌لاى هه‌ندێك چاودێرانى سیاسى كارێكى ئه‌رێنییه، چونكه ده‌ڵێن له‌مه‌ودوا دۆسیه‌ى عێراق له ئێران له یه‌ك ده‌ست ده‌بێت، به پێچه‌وانه‌ى سه‌رده‌مى حه‌سه‌ن رۆحانى كه ئه‌و كات ئه‌و دۆسیه‌یه به‌ده‌ست رۆحانى نه‌بوو به‌ڵكو زیاتر به‌ده‌ست سوپاى پاسداران و رابه‌رى كۆمارى ئیسلامى بوو، بۆچوونى تۆ له‌سه‌ر ئه‌م خاڵه چییه؟
منیش له‌گه‌ڵ ئه‌و تێڕوانینه‌م، چونكه هه‌میشه كاتێك دوو ره‌وتى یه‌كتربڕ له‌ناو ئێران هه‌بووه ئه‌وا كاریگه‌رى له‌سه‌ر لێكتێگه‌یشتنه‌كانى عێراقیش هه‌بووه، له سه‌رده‌مى سه‌رۆكایه‌تى حه‌سه‌ن رۆحانى بینیمان دوو ره‌وتى جیاواز له‌نێوان دامه‌زراوه‌كانى ده‌وڵه‌ت له‌لایه‌ك و ره‌وتى سوپاى پاسداران هه‌بوو. ئه‌و كات چه‌ندان شاندى باڵاى عێراقى له به‌رزترین ئاست سه‌ردانى ئێرانى ده‌كرد، بۆئه‌وه‌ى گرژیه‌كانى ناو عێراق كه‌م بكرێته‌وه، كه‌چى به‌هۆى ئه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵاتى زاڵبوو هى سوپاى پاسداران هه‌بوو، هه‌رچه‌نده سه‌ردانه‌كان شێوازێكى دیپلۆماسيیان هه‌بوو كه‌چى له گه‌یشتنى ئه‌نجامى باش به‌هۆى ئه‌م ململانێیه‌وه، شكستیان ده‌هێنا. به‌ڵام ئێستا كه ره‌ئیسى بووه‌ته سه‌رۆك به‌هۆى ئه‌وه‌ى له‌لایه‌ن عه‌لى خامنه‌ییه‌وه باوه‌ڕپێكراو و به نوێنه‌رى سیاسى سوپاى پاسدارانیش داده‌نرێت، ئه‌مه یارمه‌تى عێراق ده‌دات كه له‌گه‌ڵ تاكه لایه‌نێك گفتوگۆ بكات و گفتوگۆكانیشى ئه‌نجامى هه‌بێت، چونكه ئه‌و جاره سه‌رۆك كاریگه‌رى ده‌بێت چ له‌لاى رابه‌رى كۆمارى ئیسلامى یان له‌لاى سوپا پاسداران ئه‌مه خاڵى گرنگ ده‌بێت.
ئه‌وانه‌ى متمانه‌یان به كازمى دا
زوو پشتیان تێكرد
ساڵێك و مانگێگ به‌سه‌ر ته‌مه‌نى حكومه‌تى مسته‌فا كازمى تێپه‌ڕیوه، هه‌ڵسه‌نگاندنى تۆ بۆ ئه‌و حكومه‌ته چییه؟ چى كردووه و چى نه‌كردووه؟
ئه‌و میراته‌ى كه عادل عه‌بدولمه‌هدى جێیهێشتبوو، له داڕووخانى ده‌وڵه‌ت و سیاسه‌تى كوشتنى گه‌ل له خۆپێشاندانه‌كانى ئۆكتۆبه‌رى 2019 و داڕووخانى ئه‌منى و ئابوورى، هه‌موو ئه‌مانه كاریگه‌رى خۆیان به‌سه‌ر حكومه‌تى كازمى سه‌پاندووه. بۆیه به بڕواى من ئه‌ركى كازمى ته‌نیا له‌وه دا بوو كه داڕووخانى ده‌وڵه‌ت رابگرێت، له‌مه‌یشدا سه‌ركه‌وتوو بوو. چونكه كاتێك كاره‌كانى عه‌بدولمه‌هدى ته‌وقكرد، ئه‌وا توانى رێ له چه‌ندان داڕووخانى تر بگرێت كه چاوه‌ڕوان ده‌كرا رووبده‌ن. كازمى ناتوانێ له‌ماوه‌ى ساڵێك چاره‌سه‌رێكى ریشه‌یى به‌ده‌سته‌وه بدات. ئه‌و بۆ ئه‌وه هات ئه‌و داڕووخان رابگرێت و هه‌ڵبژاردن بكرێت، كه‌چى دۆسییه‌كانى تر پێویستى به ئیراده‌یه‌كى سیاسى هه‌یه، ئه‌و ئیراده سیاسییه‌ى كه متمانه‌ى به كازمى دا، هه‌ر زوو و به خاوێنێ لێى جیابووه‌وه، ئه‌ویش بێ پاڵپشت مایه‌وه. بۆیه نه‌یتوانى كارنامه‌ى حكومه‌ته‌كه‌ى جێبه‌جێ بكات، كه به بڕواى من كارنامه‌یه‌كى پێشكه‌وتووه. به‌ڵام پشتتێكردنى لایه‌نه سیاسییه‌كان وایكرد دۆسییه‌كان وه‌ك خۆیان بمێننه‌وه، چونكه لایه‌نه سیاسییه‌كان به‌دواى به‌رژوه‌ندى خۆیان ده‌گه‌ڕێن نه‌وه‌ك به‌رژوه‌ندى ده‌وڵه‌ت.
یه‌كێك له دۆسیه گرنگه‌كان كه چاوه‌ڕوان ده‌كرا مسته‌فا كازمى یه‌كلایى بكاته‌وه، دۆسیه‌ى میلیشیاكان و چه‌كه‌كانیان بوو، بۆچى نه‌یتوانى چاره‌نووسى ئه‌م میلیشیایانه یه‌كلایى بكاته‌وه؟
خۆى یه‌كلایى كردنه‌وه‌ى ئه‌م دۆسییه ئاسان نییه، چونكه ئه‌م دۆسیه‌یه په‌یوه‌یسته به چه‌ند لایه‌نێكى سیاسییه‌وه كه بڕیار به‌ده‌ستن، ئه‌مه له‌لایه‌ك و له لایه‌كى تره‌وه چه‌ك لێره‌دا بووه‌ته بیروباوه‌ڕ. ئه‌و چه‌كه‌ى كه ئێستا هەیە و هه‌ڕه‌شه له بوونى ده‌وڵه‌ت ده‌كات بووه‌ته بیروباوه‌ڕ له‌لای چه‌ندان گرووپه‌وه بۆیه زه‌حمه‌ته هه‌نگاو به‌ره‌و ئه‌و بابه‌ته بنێ. سه‌ره‌ڕاى ئه‌م دوو خاڵه‌یش كازمى راشكاوانه گوتوویه‌تى پشت به دیالۆگ ده‌به‌ستێ نه‌وه‌ك به‌ریككه‌وتن و به‌ره‌نگاربوونه‌وه. ئه‌مه‌یش بووه‌ته هه‌لێك بۆ گرووپه‌كان بۆئه‌وه‌ى زیاتر گه‌شه بكه‌ن.
پێشبینى ده‌كه‌یت هه‌ڵبژاردنى پێشوه‌خته‌ى په‌رله‌مان نه‌خشه‌ى سیاسى لایه‌نه سیاسییه‌كانى عێراق بگۆڕێت؟
به‌گوێره‌ى ئه‌و پێدراوانه‌ى ئێستا هه‌ن، من ته‌سه‌ورى گۆڕانێكى گه‌وره ناكه‌م له نه‌خشه‌ى سیاسى ناكه‌م، له‌لایه‌ك باسى بایكۆت ده‌كرێت و جیا له‌وه هه‌ندێك كاندید ده‌كشێنه‌وه، متمانه به كۆمسیۆنى باڵاى هه‌ڵبژاردنه‌كان و رێكارییه‌كانى له‌لاى خه‌ڵك له‌ق بووه، ئه‌مانه ئاماژه‌یه‌كن كه نه‌خشه‌كه ناگۆڕێت. چونكه له‌وانه دووركه‌وتنه‌وه له هه‌ڵبژاردن هه‌بێـت كاتێك ئه‌مه‌یش رووبدات ئه‌وا كه‌سانى حزبى ده‌كه‌ونه جووڵه و دووباره ئه‌وان له شانۆیه‌كه ده‌رده‌كه‌ونه‌وه. ئه‌گه‌ر به‌شداربوونیش هه‌بێت ئه‌وا پاره‌ى سیاسى و نه‌بوونى دادوه‌رى له هه‌ڵبژاردن و به‌كارهێنانى داهاتى ده‌وڵه‌ت ده‌بێت. به بڕواى من ئه‌مانه هه‌موو كاریگه‌رى خراپیان ده‌بێت و گۆڕانكارییه‌كى گه‌وره ناهێننه ئاراوه، چونكه له‌وانه‌یه به‌شداریكردن 20% بێت و ئه‌مه‌یش ده‌رگا بۆ چه‌ندان قه‌یرانى سیاسى قووڵ ده‌كاته‌وه كه دواجار سیسته‌مى سیاسى عێراق له‌ناو ده‌بات.
چاره‌سه‌ركردنى چه‌كى میلیشیاكان ئاسان نیه
چونكه چه‌ك له‌لایان بووه‌ته باوه‌ڕ
به پێچه‌وانه‌ى جاران ئه‌م جاره دابه‌شبوونێكى زۆر له‌ناو پێكهاته‌كانى عێراق هه‌یه، ماڵى كوردى و ماڵى شیعه و ماڵى سوننه وه‌ك پێشتر یه‌ككگرتوون نیین، ئه‌مه چ كاریگه‌رییه‌كى ده‌بێت؟
به بڕواى من ئه‌و دابه‌شبوونه ئاساییه، چونكه ناكرێت بارودۆخى هه‌ڵبژاردنى 2021 هه‌مان بارودۆخى 2010 و 2014 هه‌بێت. ئه‌و كاته ماڵى سیاسى پێكهاته‌كان ناونیشانى سه‌ره‌كى هه‌ڵبژاردنه‌كان بوو. ئێستا ئایدۆلۆژیا و به‌رژوه‌ندى و لایه‌نى سیاسى له‌نێو هه‌ر پێكهاته‌یه‌ك دروست بووه، ئه‌مه‌یش ئاساییه له‌وانه ده‌رچوون بێت له‌و ناونیشانه سه‌ره‌كییانه، ره‌نگه به‌رده‌وامبوونى ماڵى سیاسى پێكهاته‌كان "ماڵى شیعى، ماڵى سوننه" تا سه‌ر نه‌بێت.
.jpg)
.jpg)
.jpg)
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment