هەڵاوسان لە ئێران و رۆڵی راستەوخۆی حکومەت لە دابەزینی بەهای تمەن
نوچەنێت
نرخی دراوە بیانییەکان لە بازاڕی ئازادی ئێران بەردەوام لە هەڵکشاندایە. شارەزایان سیاسەتەکانی حکومەت بە هۆکار دەزانن. ئابوریناسێک پێیوایە "بەدڵنیاییەوە" حکومەت بەرپرسیارە لە بەرزکردنەوەی نرخی دراو بۆ پڕکردنەوەی کورتهێنانی بودجە.
بەرەبەیانی ڕۆژی شەممە ١٧ی سێپتەمبەر، نرخی فرۆشتنی هەر دۆلارێکی ئەمریکی لە بازاڕی ئێران، نزیکەی پێنجسەد تمەن بە بەراورد لەگەڵ ئێوارەی رۆژی پێنجشەممە زیادی کردووە و سنووری ٣٩ هەزار تمەنی بەزاندووە.
ئەم بەرزبوونەوە بەرچاوەی نرخەکان رۆژی شەممە بەردەوام بوو و پێشبینی دەکرێت بەم زووانە نرخی دۆلار لە چل هەزار تمەن تێپەڕێت.
هەڵکشانی یەک لە دوای یەکی نرخی دراوە بیانییەکان لە چەند مانگ رابردوودا، پرسێکی دەگمەن نییە و ئەمەش ئاماژەیە بۆ دابەزینی بەهای دراوی نیشتمانی (ریال) و لە ئەنجامدا کەمبوونەوەی توانای کڕینی هاوڵاتیان و بڵاوبوونەوەی هەژاری.
زۆربەى شارەزایان خراپ بەڕێوەبردن و ناکارامەى و سیاسەتەکانى تیمى ئابورى حکومەتى ئیبراهیم رەئیسی، سەرۆک کۆماری ئێران، بە هۆکارى سەرەکیى بارودۆخى ئێستا و لەدەستدانى زۆرى بەهاى دراوى نیشتیمانى دەزانن.
بەڵام سەرۆکی بانکی ناوەندی، بەرزبوونەوەی توندی نرخەکانی بازاڕی دراوی ئازاد بە "نا واقیعی" ناوبرد و هۆکارەکەشی بۆ "زیادبوونی رێژەی سوود لە زیاتر لە ٩٠ وڵاتی جیهان و هەڵچوون و داچوونە وەرزییەکان و نائارامییەکانی ئەم دواییە" گەڕاندەوە.
عەلی ساڵحئابادی، پێشنیوەڕۆی رۆژی شەممە لە بەرنامەیەکی تەلەفزیۆنیدا رایگەیاند، کە نرخی دراو "بە دڵنیاییەوە دەستکاری دەکرێت" و بانکی ناوەندی وەک رێکخەری بازاڕ پلانی بۆ ئەوە داناوە.
بەبێ ئاماژەدان بە ڕۆڵی سیاسەتی ئابوری و دراوی حکومەت و ئەم بانکە لەم بارودۆخەی ئێستادا و دەرکردنی جێگری ئاڵوگۆڕی دراوی بیانی بانکی ناوەندی راگەیاند و گوتی: جێگری نوێ ڕێوشوێنی گونجاو پەیڕەو دەکات، بۆ ئەوەی بەم نزیکانە بیبینین سەقامگیری و ئارامی لە بازاڕی دراوی بیانیدا.
شارەزایان دەڵێن، یەکێک لە هۆکارەکانی دابەزینی بەهای دراوی نیشتمانی، کورتهێنانی بودجە و قەرزە گەورەکانی حکومەتە بە سیستمی بانکی؛ کۆمیسیۆنی ئابووری پەرلەمان کورتهێنانی بودجە بە ٥٧٠ هەزار ملیار تمەن مەزەندە دەکات.
کامەران نێدری، مامۆستای ئابوری لە زانکۆی "ئیمام سادق" بە ماڵپەڕی "فەرارۆ" دەڵێت، کورتهێنانی بودجە و قەرزکردنی حکومەت لە بانکی ناوەندی، قەبارەی نەختینەی زیادکردووە، ئەمەش دەبێتە هۆی زیادبوونی هەڵاوسان و کەمبوونەوەی دەسەڵاتی کرین لەلایەن هاوڵاتیانەوە.
نێدری ئاماژەی بەوەشکرد، بەهۆی بەردەوامی بەرزبوونەوەی هەڵاوسانەوە، هاوڵاتیان هەوڵدەدەن سەروەت و سامانی ریاڵیان بگۆڕن بۆ دراو و زێڕ.
لەهەمانکاتدا ئەم مامۆستایەی زانکۆ پێیوایە کە دۆخی ئێستا تەنها هۆکاری کورتهێنانی بودجە و قەرزی حکومەت بە سیستمی بانکی و دابەزینی بەهای دراوی نیشتمانی نییە، چونکە ”ئابووریش کاریگەری هۆکاری دیکەی وەک“ وەک گرژی ژینگەی سیاسی و بارودۆخی کۆمەڵایەتی".
بەشێک لە چاودێران پێیانوایە کە بزووتنەوە ناڕەزایەتی بێ وێنەی ئێران کە چەند مانگێکە دەستی پێکردووە و بەردەوامی هەیە، ئەوە نیشان دەدات کە زۆرێک لە هاوڵاتیان باوەڕیان بە کارایی حکومەتی کۆماری ئیسلامی ئێران نەماوە و نیگەرانن لە داهاتوو.
هەروەها چەقبەستوویی دانوستانەکان بۆ زیندووکردنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی و ناڕوونی چارەنووسی ئەو رێککەوتنە، ئەو هۆکارانەن کە وەک هۆکاری بێمتمانەیی خەڵک بە دۆخی ئیدارەی وڵات و رووکردنیان بۆ بازاڕە هاوتەریبەکان بۆ پاراستنی سەروەت و سامانەکانیان دەهێنرێنەوە.
لەم نێوەندەدا بەشێک لە خەڵک پێیان وایە حکومەتی ئیبراهیم رەئیسی، رۆڵی راستەوخۆی هەیە لە بەرزبوونەوەی نرخی دراو و بۆ دابینکردنی بەشێک لە کورتهێنانی بودجە بەکاری دەهێنێت.
حسێن راغفەر، مامۆستای زانکۆی ئەلزەهرا لە لێدوانێکیدا بۆ ئاژانسی هەواڵی ئیلنا، سەبارەت بە هۆکارەکانی کێشەی ئێستای بازاڕی ئاڵوگۆڕی دراوی بیانی گوتی"بەدڵنیاییەوە حکومەت بەرپرسیارە لە بەرزکردنەوەی نرخی ئاڵوگۆڕی دراو، حکومەتیش هەموو رۆژێک بۆ بانک و ئاڵوگۆڕەکان رایدەگەیەنێت". ئەمڕۆ نرخی دۆلار و نرخی ئاڵوگۆڕ چەندە و چەند دەفرۆشن؟
راغفەر دەشڵێت، پێدەچێت "حکومەت توانای بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی نییە و ئەندامەکانی ناکارامەن". هەروەها "بەرژەوەندی هەندێک لە قازانجخواز و تاڵانچی" لەم دۆخەدا مسۆگەر دەکرێت و دراوەکە گرانتر دەبێت.
سەرۆکی حکومەتی سێزدەیەم و تیمە ئابورییەکەی، چەندین جار پرسی سنووردارکردنی هەڵاوسان و رێگریکردن لە دابەزینی بەهای دراوی نیشتمانی بە هێڵە سوورەکانی پلانەکانی حکومەت ناوبردووە و بانگەشەی ئەوە دەکەن کە پلانی گونجاویان بۆ ئەمە هەیە.
بە گوتەی راغفەر، سەرەڕای ئەم بانگەشەیە، لە ماوەی شەش بۆ حەوت مانگی رابردوودا، نرخی دۆلار یازدە هەزار تمەن بەرزبووەتەوە، ئەمەش بە واتای دابەزینی ٤٠%ی بەهای دراوی نیشتمانی دێت. هەروەها "حکومەت خۆیشی هۆکارەکەیە". لە بەرزبوونەوەی نرخی دراو".
وەزارەتی ئابووری و بانکی ناوەندی بەڵێنیان داوە کە لە نیوەی یەکەمی ساڵی داهاتوو پرۆسەی کەمکردنەوەی هەڵاوسان و سەقامگیری بازاڕی دراو دەستپێدەکات. حوسێن راغفەر دەڵێت "ئەم بانگەشەیە بەڵێنی پووچن کە بە دڵنیاییەوە جێبەجێ ناکرێن ئەگەر ئەم پرۆسەیە بەردەوام بێت".
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment