كه‌عبی و سه‌در و خه‌زعەلی ململانێیەكانی نێو ماڵی شیعه‌ی عێراق قووڵ ده‌كه‌نه‌وه‌ وەرگێڕان

نوچەنێت:

بۆ یه‌كه‌م جار هه‌ڵبژاردنه‌كانی مانگی تشرینی یه‌كه‌می ئه‌مساڵ هاوسه‌نگی هێزی گۆڕی، كاریگه‌ریی ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌ش به‌شێوه‌یه‌كی فراوانتر له‌سه‌ر گرووپه‌ چه‌كداره‌كانی عێراق ده‌ركه‌وت، موقته‌دا سه‌در و ئه‌كره‌م كه‌عبی وه‌ك دوو كه‌سایه‌تی سه‌ره‌كی هه‌وڵده‌ده‌ن ده‌وڵه‌تێكی ئه‌منی دروست بكه‌ن.

سه‌در به‌رپرسی هێزه‌كانی سه‌رایا سه‌لام و كه‌عبیش به‌رپرسی حه‌ره‌كه‌ی نوجه‌با‌، هه‌ردوو هێز به‌شێكن له‌ حه‌شدی شه‌عبی، به‌ڵام له‌ ڕووی ستراتیژی و توانای رێكخستنه‌وه‌ ناكۆكی ریشه‌ییان هه‌یه‌، به‌ڵام دۆخی هه‌ڵبژاردنه‌كان بووه‌ هۆی نزیكبوونه‌وه‌ی سیاسی ئه‌و دوو هێزه‌. 

له‌ رووی پاشخانه‌وه‌ سه‌در و كه‌عبی قوتابی محه‌مه‌د صادق سه‌دری زانای ئایینی شیعه‌ بوون، ئه‌گه‌ری هه‌یه‌ ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر داخوازییه‌كانیان به‌گوێره‌ی میراتی مامۆستایه‌كه‌یان ململانێیان زیاتر بێت.

له‌ مانگی ئایاری (2020) مسته‌فا كازمی پۆستی سه‌رۆك وه‌زیرانی وه‌رگرت، جۆرێك هاوپه‌یمانی له‌گه‌ڵ سه‌در و هێزه‌ گه‌وره‌كه‌ی هه‌یه‌، لایه‌نگرانی سه‌در له‌گه‌ڵ گرووپه‌ چه‌كداره‌كانی نزیك لەو ململانێیانه‌، ئه‌وه‌ش بووه‌ هۆی ئاڵۆزی نێوان هێزه‌كانی سه‌در و عه‌سائیبی ئه‌هلی حه‌ق به‌ فه‌رمانده‌یی قه‌یس خه‌زعه‌لی نه‌یاری سه‌رسه‌ختی موقته‌دا سه‌در، كه‌ له‌ سوپای مه‌هدی جیابوونه‌وه‌.

سه‌در له‌ ناو لایه‌نه‌ شیعه‌كان براوه‌ی یه‌كه‌می ئه‌و هه‌ڵبژاردنه‌یه‌، ئه‌وه‌ش له‌سه‌ر حیسابی پارته‌كانی نزیك له‌ ئێرانه‌، كه‌ به‌راورد به‌ هه‌ڵبژاردنی (2018) كورسی زۆریان له‌ ده‌ست داوه‌.

دوای هێرشه‌كه‌ی سه‌ر ماڵی كازمی سه‌در هانی ركابه‌ره‌كانی دا ده‌ستبه‌رداری چه‌ك بن، ئه‌وه‌ش داوایه‌كی بوێرانه‌ بوو، به‌هۆی زیادبوونی هه‌ژموونی سیاسی‌ ده‌توانێت داوایه‌كی له‌و جۆره‌ بكات. 

به‌گوێره‌ی چه‌ند سه‌رچاوه‌یه‌ك سه‌در فه‌رمانی به‌ هێزه‌كانی سه‌رایا سه‌لام كردووه‌، په‌یوه‌ندیان به‌ فه‌رمانده‌ی هێزه‌كانی حه‌شدی شه‌عبی بچڕێنن.

چاره‌سه‌ری ناكۆكییه‌كان

به‌راورد به‌ سه‌در، كه‌عبی نوێنه‌رایه‌تی كه‌مینه‌یه‌ك ده‌كات، له‌ هه‌مان كات دژ به‌ كازمییه‌، هه‌رچه‌نده‌ به‌ ئاشكرا وه‌ك نه‌یاره‌كانی تر دژی سه‌رۆك وه‌زیران نییه‌، هه‌ر ئه‌وه‌شه‌ كه‌عبی له‌ فه‌رمانده‌كانی حه‌شدی شه‌عبی تر جیا ده‌كاته‌وه‌، خۆی لە دابه‌شبوونه‌ تائیفییه‌كان دوورخستۆته‌وه‌.

كه‌عبی به‌رده‌وام هه‌وڵی داوه‌ خۆی له‌ یه‌كڕیزی شیعه‌ جیا نه‌كاته‌وه‌، دوای كوژرانی قاسم سوله‌یمانی فه‌رمانده‌ی فه‌یله‌قی قودس و ئه‌بو مه‌هدی مو‌هه‌ندیس له‌ مانگی كانوونی دووه‌می (2020) كه‌عبی له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵێك له‌ فه‌رمانده‌ی گرووپه‌ چه‌كداره‌كان كۆبوونه‌وه‌ بۆ ئه‌وه‌ی گفتوگۆ له‌سه‌ر گرتنه‌به‌ری رێكاره‌كان دژ به‌ ئه‌مریكا بكه‌ن، سه‌در یه‌كێك بوو له‌ ئاماده‌بووانی ئه‌و كۆبوونه‌وه‌یه‌.

پێچه‌وانه‌ی عه‌سائیبی ئه‌هلی حه‌ق  كه‌عبی گرووپه‌ بچووكه‌كه‌ی راسته‌وخۆ رووبه‌ڕووی سه‌رایا سه‌لامی سه‌ر به ‌سه‌در ناكاته‌وه‌، كه‌ خۆی له‌ تاران به‌ دوور ده‌گرێت، به‌ڵام كه‌عبی له‌وه‌ش پێچه‌وانه‌ی موقته‌دا سه‌دره‌، كه‌عبی له‌ نووسینگه‌ی عه‌لی خامنه‌ئی و فه‌یله‌قی قوددس نزیكتره‌.

ئه‌وه‌ له‌ كاتێدایه‌ عه‌سائیب و كه‌تیبه‌كانی حزبوڵا و گروپه‌كانی تر پێشه‌نگن له‌ دروستكردنی گومان له‌سه‌ر هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی مانگی تشرینی یه‌كه‌م، به‌ڵام حه‌ره‌كه‌ی نوجه‌بای سه‌ر به‌ ئه‌كره‌م كه‌عبی خۆی له‌و ئاڕاسته‌ به‌دوور دەگرێت، تا ئه‌ندازه‌یه‌ك نه‌چۆته‌‌ ناو ئه‌و ناكۆکییه‌ سیاسیه‌ی دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان، به‌ڵام ئه‌وه‌ش وایكردووه‌ كه‌عبی ببێته‌ خاوه‌نی توانایه‌كی گه‌وره‌تر بۆ پلاندان و كۆكردنه‌وه‌ی لایه‌نه‌كان دژ به‌ ئامانجه‌ ده‌ره‌كییه‌كان، له‌كاتێدا لایه‌نه‌كانی نزیك له‌خۆی سه‌رقاڵی گه‌له‌كۆمه‌نه‌ دژ به‌ كازمی و تۆمه‌تباری ده‌كه‌ن به‌ ساخته‌كردنی ده‌نگی هه‌ڵبژاردنه‌كان، حه‌ره‌كه‌ی نوجه‌با راگه‌یێندراو دژ به‌ بڵاوبوونه‌وه‌ی سوپای توركیا له‌سه‌ر سنووره‌كانی عێراق بڵاو ده‌كاته‌وه‌.

له‌ ناوه‌ڕاستی ئه‌م مانگه‌ كه‌عبی له‌گه‌ڵ كۆمه‌ڵه جیاوازه‌كانی به‌دلیه‌ له‌سه‌ر شاشه‌ ده‌ركه‌وت، كه‌ بەر‌پرسیارێتی خۆیان له‌ هێرشه‌كانی دژ به‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئه‌مریكا راگه‌یاند، به‌ڵام تا ئێستا په‌یوه‌ندی به‌و گروپانه‌ی به‌رپرسیارێتی هێرشه‌كانی سه‌ر ئه‌مریكا ده‌خه‌نه‌ ئه‌ستۆی خۆیان ئاشكرا نه‌بووه‌، له‌ لایه‌كی تره‌وه‌ كه‌عبی ره‌خنه‌ له‌ راكێشانی گرووپه‌كان چه‌كداره‌كان بۆ ناو ململانێی سیاسی دوای هه‌ڵبژاردنه‌كان ده‌گرێت، پێی وایه‌ كاریگه‌ری له‌سه‌ر به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی ئه‌مریكا ده‌بێت.

لێكنزیكبوونه‌وه‌ی سیاسی

له‌ كاتێدا هێزه‌كانی سه‌ر به‌ سه‌در و كه‌عبی به‌ ئاشكرا ناكۆكن، یه‌كێكیان دیدگاى ستراتیژی خۆی وه‌ك هێزێكی ناوخۆی ده‌خاته‌ڕوو، ئه‌وه‌ی تریش دیدی فراوانتر ده‌خاته‌ڕوو، به‌ڵام تا ئه‌ندازه‌یه‌ك له‌ پرسه‌ سیاسییه‌كانی په‌یوه‌ست به‌ سیاسه‌تی ناوه‌خۆ لێكنزیكن، ئه‌وه‌ش په‌یوه‌سته‌ به‌ هاوسه‌نگی هێزی ئێران له‌ناو خاكی عێراق.

سه‌در به‌رژه‌وه‌ندی له‌وه‌ دایه‌ كازمی له‌ پۆسته‌كه‌ی خۆی بمێنێته‌وه‌، به‌ڵام مانه‌وه‌ی كازمی له‌ پۆسته‌كه‌ی بۆ كه‌عبی به‌ ناڕاسته‌وخۆ په‌یوه‌سته‌ به‌ به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ئێران، ئه‌گه‌ریش هه‌یه‌ حه‌ره‌كه‌ی نوجه‌با به‌رهده‌وام بێت له‌و سیاسه‌ته‌ی، به‌ڵام گرووپه‌كانی تری نزیك له‌ ئێران ناكۆكن له‌گه‌ڵ سه‌در، به‌تایبه‌ت حزبوڵا و عه‌سائییبی ئه‌هلی حه‌ق،  تا ئێستا زۆر به‌ توندی دژی مانه‌وه‌یی كازمی-ین‌، به‌ڵام به‌رپرسی حه‌ره‌كه‌ی نوجه‌با تا ئێستا وایكردووه‌ خاڵی په‌یوه‌ندی نێوان گرووپه‌كانی نزیك له ئێران و سه‌در بێت.

كه‌عبی ئاڵنگه‌ریه‌كی تری رووبه‌ڕوو ده‌بێته‌وه‌، هه‌رچه‌ند رۆڵی گه‌وره‌ی هه‌یه‌ له‌ پێكهێنانی ئه‌و هێرشانه‌ی ده‌كرێته‌ سه‌ر به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی ‌ئه‌مریكا له‌ عێراق و سووریا، به‌ڵام ئه‌سته‌مه‌ بتوانێت خۆی له‌ ناكۆكی نێوان گرووپه‌كان بپارێزێت، له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی گرووپه‌كه‌ی قه‌باره‌ی بچووكه‌، به‌ڵام تواناكه‌ی له دووربوونی له‌ ‌ له‌ ململانێ سیاسییه‌كان سه‌رچاوه‌ی گرتووه‌، هه‌ركات[کیش وای خواست به‌شداری سیاسی له‌گه‌ڵ حكومه‌تی عێراقی بكات، ئه‌گه‌ر هه‌یه‌ هه‌مان ئه‌زمووتی كه‌تیبه‌كانی حزبوڵا دووباره‌ بكاته‌وه‌.

هه‌رچه‌نده‌ په‌یوه‌ندی سه‌در له‌دوای سه‌ركه‌وتنی له‌ هه‌ڵبژاردنه‌كان له‌گه‌ڵ‌ گرووپه‌كانی سه‌ر بە ئێران و پارته‌ سیاسییه‌كان ئاڵۆز بووه‌، به‌ڵام ناچار ده‌بێت له‌ژێر سایه‌ی ماڵی شیعه‌ كار بكات، كه‌ گرووپێكه‌ هه‌رچه‌نده‌ ناكۆكی سیاسیشیان هه‌یه‌، پاڵپشتی یه‌كێتی شیعه‌ ده‌كات بۆ هه‌ڵبژاردنی سه‌رۆك وه‌زیرانی داهاتوو.

ئه‌وه‌ش له‌كاتێدایه‌ كه‌عبی له‌و سه‌ركردانه‌یه‌ به‌رده‌وامه‌ بۆ دروستكردنی په‌یوه‌ندییه‌كی بنیاتنه‌رانه‌ له‌گه‌ڵ سه‌در، به‌رده‌وامی په‌یوه‌ندی ئه‌و دوو كه‌سایه‌تییه‌ تاقیكردنه‌وه‌یه‌كی تره‌ بۆ به‌هێزكردنی (ماڵی شیعه‌)ی عێراقی.

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین