ئایا ره‌غد هیچ بنكه‌یه‌كى جه‌ماوه‌رى له‌ عێراق هه‌یه‌؟ وەرگێڕان

نوچه‌نێت

یاسا نوێیه‌كانى عێراق و گۆڕه‌پانى سیاسى قبوڵى گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌عس ناكه‌ن، ئه‌گه‌ر كه‌سانێك له‌ناو عێراق هاوسۆزییان بۆ ره‌غد هه‌بێت، به‌هۆى ئه‌وه‌یه‌ ده‌سه‌ڵاتى سیاسى ئێستا عێراق شكستى هێناوه‌ و كاره‌ساتى تووشى خه‌ڵك كردووه‌.

جارێكى تر ره‌غد سه‌دام حوسێن له‌سه‌ر شانۆكه‌ ده‌رده‌كه‌وێت و له‌ كاتێكدا بۆچوونى جیاواز له‌سه‌ر ئه‌وه‌ هه‌یه‌ پۆستێك یان كارێكى سیاسى له‌ داهاتوودا به‌ڕێوه‌ ببات.

چاودێران بۆ سپوتنیك:
خه‌ونى ره‌غد بۆ گه‌ڕانه‌وه‌ بڵقه‌

هه‌رچه‌نده‌ له‌و چوارچێوه‌یه‌دا هیچ زانیارییه‌كى دووپاتكراوه‌ نییه‌، به‌ڵام ره‌غد خۆى ئه‌گه‌رى هه‌ڵسانى به‌ رۆڵێكى سیاسى له‌ عێراق ره‌تناكاته‌وه‌ و ئه‌مه‌یشى له‌میانه‌ى دیدارێكى كه‌ناڵى عه‌ره‌بییه‌ باسكردووه‌.

شاره‌زایان ده‌ڵێن ره‌غد بنكه‌یه‌كى جه‌ماوه‌رى فراوانى له‌عێراق هه‌یه‌، كه‌چى هه‌لى خۆكاندیدكردنى بۆ په‌رله‌مان و یان هه‌ر پۆستێكى تر په‌یوه‌سته‌ به‌ گه‌لێك هۆكارى ناوخۆی و ده‌ره‌كى و ته‌نانه‌ت په‌یوه‌سته‌ به‌ مه‌ترسى له‌سه‌ر ژیانى.

سه‌رچاوه‌ عێراقییه‌كان كه‌ ناوى خۆیان ئاشكرا نه‌كردووه‌ ده‌ڵێن، ره‌غد ناتوانێ هیچ رۆڵێكى سیاسى له‌ عێراق هه‌بێت. هه‌ر ئه‌و سه‌رچاوانه‌ له‌ قسه‌كانیان بۆ ئاژانسى سپۆتنیكى رووسى ده‌ڵێن بابه‌ته‌كه‌ له‌ ئێستا وه‌ك بڵقێكه‌ و ناتوانێ ئامانجه‌ سیاسییه‌كانى به‌ده‌ست بهێنێ. چونكه‌ گۆڕه‌پانى سیاسى له‌ عێراق گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌عسییه‌كان ره‌ت ده‌كاته‌وه‌.

یاسا و سیاسه‌تى عێراق گه‌ڕانه‌وه‌ى به‌عس قبوڵ ناكات
 


ره‌شید دلیمى نووسه‌ر و شرۆڤه‌كارى سیاسى له‌ عێراق ده‌ڵێ، "ره‌غد خه‌ونى خۆى بۆ گێڕانی رۆڵێكى سیاسى له‌ داهاتوودا نه‌شاردۆته‌وه"‌.

دلێمى له‌ قسه‌كانى بۆ سپۆتنیك ده‌ڵێ، "ئه‌وه‌ى ره‌غد باسى كردووه‌ مافى خۆیه‌تى، به‌ تایبه‌تى  كه‌ ده‌زانرێت دواى داگیركردنى عێراق له‌لایه‌ن ئه‌مریكا‌وه‌ عێراق بووه‌ته‌ شوێنى گرووپه‌ تایفى ومه‌زهه‌بیه‌كانه‌، له‌ په‌یوه‌ندى نیشتمانییه‌وه‌ بۆ په‌یوه‌ندى مه‌زهه‌بى و تایفه‌گه‌رى رۆیشتووه"‌.

ئه‌و شاره‌زایه‌ پێیوایه‌ ره‌غد جه‌ماوه‌ری له‌ عێراق هه‌یه‌، به‌ڵام بابه‌ته‌كه‌ په‌یوه‌ندى به‌و سیاسه‌ته‌ ده‌ره‌كییه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ زۆر به‌هێزه‌ و له‌ گۆڕه‌پانى عێراقه‌. 

هه‌مان شاره‌زا ده‌ڵێ، "دووركه‌وتنه‌وه‌ى عێراق له‌ ره‌وتى عه‌لمانیه‌ت و بۆ به‌رژوه‌ندى ئاینى و به‌رده‌وام به‌ فیڕۆدانى سامانێكى زۆر بووه‌ته‌ هۆى ئه‌وه‌ى هاووڵاتى له‌ناو كاره‌ساته‌كان بژیت".

دواتر ده‌ڵێ، "ئه‌گه‌ر ره‌غد بیر له‌گه‌ڕانه‌وه‌ بكاته‌وه‌  و بۆئه‌وه‌ى رۆڵێكى سیاسى بگێڕێت، هێشتا كۆمه‌ڵێك پرسیار ده‌مێنێ، سه‌باره‌ت به‌و مه‌ترسیانه‌ى له‌لایه‌ن رێبه‌ره‌ سیاسیه‌كانى عێراقه‌وه‌ بۆ سه‌ر ژیانى دروست ده‌بێت".

پرسیارێكى تر وه‌ك شاره‌زایه‌كه‌ ئاماژه‌ى بۆ ده‌كات سه‌باره‌ت به‌ پرۆگرامه‌ سیاسییه‌كه‌ى ده‌بێت، ئایا كار بۆ زیندووكردنه‌وه‌ى حزبى به‌عس ده‌كات یان نا؟

ئه‌و شاره‌زایه‌ باس له‌ بارودۆخى ئه‌مڕۆى عێراق ده‌كات و ده‌ڵێ، "هه‌رچه‌نده‌ سیماكان گۆڕاون و سیسته‌مى ده‌سه‌ڵات و ده‌ستوور و چینى سیاسى و سه‌ركرده‌كان گۆڕاون، به‌ڵام بژێوى و ژیانى كۆمه‌ڵایه‌تى و ئابوورى عێراقییه‌كان خراپتر بووه‌ . ئاسایش و سه‌لامه‌تى و سه‌قامگیرى بوونى نییه‌، ئاژاوه‌یه‌، چینێك له‌ پیاوانى ئاینى و حزبى ئاینى ده‌ستیان به‌سه‌ر ژیانى سیاسى گرتووه‌ و چه‌ندان رێكخراوى چه‌كدار له‌ ده‌ره‌وه‌ى ده‌سه‌ڵات دروست بوون ده‌وڵه‌تى هاوته‌ریبان له‌گه‌ڵ ده‌سه‌ڵاتى ده‌وڵه‌ت دروست كردووه‌ و له‌سه‌ر به‌رژوه‌ندى عێراق په‌یوه‌ستن به‌ ده‌ره‌وه‌".

ئه‌حمه‌د شه‌ریفى كه‌ توێژه‌رێكى ستراتیژییه‌ له‌ عێراق، به‌ دوورى نازانێ ره‌غد پۆستێك له‌ ده‌سه‌ڵاتى یاسادانان به‌ده‌ست بهێنێ. پێیوایه‌ بۆ ئه‌مه‌ چه‌ندان هۆكار هه‌یه‌ یه‌كێك له‌وانه‌ حزبه‌كانى تر له‌ ژیانى سیاسى پاشكشه‌یان كردووه‌، جیا له‌مه‌ راى گشتى له‌ ناوخۆ به‌راورد له‌نێوان ده‌سه‌ڵاتى ئێستا و رابردوو ده‌كه‌ن، ئه‌م وێنه‌یه‌یش له‌ نه‌وه‌یه‌كه‌وه‌ بۆ نه‌وه‌یه‌كى تر ده‌گوازرێته‌وه‌، ئه‌مه‌یش هه‌لێك به‌ ره‌غد ده‌دات تا خۆى بۆ په‌رله‌مان كاندید بكات.

له‌ دیمانه‌یه‌كى له‌گه‌ڵ كه‌ناڵى عه‌ره‌بییه‌ ره‌غد كچى سه‌دام حوسێن دكتاتۆرى به‌ناوبانگى عێراق باسى له‌وه‌ كردووه‌ ره‌نگه‌ له‌ داهاتوودا بگه‌ڕێته‌وه‌ و تێكه‌ڵ به‌ پرۆسه‌ى سیاسى عێراق بێت. ئه‌م شیكارییه‌ كورته‌ى سه‌ره‌وه‌ له‌ ماڵپه‌ڕى "سپۆتنیك"ى رووسى وه‌رگیراوه‌. به‌گوێره‌ى یاسا نوێیه‌كانى عێراق رێگه‌ به‌ به‌عس نادرێت تێكه‌ڵ به‌ پرۆسه‌ى سیاسى ببێته‌وه‌، چونكه‌ ئه‌و حزبه‌ به‌رپرسه‌ له‌ كوشتن و ئه‌نفالكردن و جینوسایدى پێكهاته‌ى كورد و شیعه‌ و هه‌روه‌ها عێراقییه‌كان تووشى دوو شه‌ڕى وێرانكه‌ر كردووه‌.

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین