"ناتۆی ئۆراسی"ی چین و رووسیا لە بەرەنگاربوونەوەی "پشتێنەی ئاگرین"ی ئەمریکادا
نوچه‌نێت
مێژووی ئەو ڕێککەوتنانە دەگەڕێنەوە بۆ ساڵی ٢٠٠١ و لەو کاتەوە ٣٠٠ ڕێککەوتن و پرۆتۆکۆڵی جۆراوجۆری سیاسی، ئابووری، ئەمنی و سەربازی واژوو کراون.
بەهۆی ئەم ڕێککەوتنانەوە بازرگانیی نێوانیان لە ساڵی ٢٠١٩ دا گەیشتە بەهای ١١٠ ملیار دۆلار و ئامانجیان ئەوەیە بۆ ساڵی ٢٠٢٥ بگەیەننە ٢٠٠ ملیار دۆلار.
لەم دواییانەش لە کۆنگرەی ڤاڵدی، ڤلادیمیر پوتین ئامادەیی مۆسکۆى نیشان دا ئاستی پەیوەندییەکان لەگەڵ چین بەرزبکاتەوە لە هاوبەشێتیی ستراتیجییەوە بۆ هاوپەیمانێتی. ئەم پەیامەی پوتین نیگەرانی و دڵەڕاوکێی لە نێوەندە ڕۆژئاواییەکان هێنایە ئاراوه.
دەبێ بڵێین ستراتیجییەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە ڕووداوەکانی ١١ی سێپتەمبەرەوە تاکو ساڵی ٢٠١٦ ئەوە بوو کە گەورەترین مەترسی بۆ سەر ئەمریکا بریتییە لە پرسی تیرۆریزم، بەڵام لە دیسەمبەری ٢٠١٧ وە لە ستراتیجییەتی ئاساییشی نەتەوەیی ئەمریکادا ئەوە چەسپێنرا کە لەسەر گۆڕەپانی نێودەوڵەتیدا چین و ڕووسیا گەورەترین ڕەقیبی ئەمریکان.
هەر دوای ئەو ستراتیجییەتە نوێیەی ئەمریکا، پەیوەندییەکانی نێوان ڕووسیا و چین گۆڕا بە هاوبەشێتیی ستراتیجی.
لە ڕێبەری ستراتیجیەتی ئاساییشی نیشتیمانیی ئەمریکادا ١٧ جار باسی هەڕەشەی چین و شەش جاریش باسی هەڕەشەی ڕووسیا کراوە لەسەر ئەمریکا، سەرەڕای ئەم جیاوازییە لە باسکردنی هەڕەشەکانی ئەو دوو وڵاتە، بەڵام هێڵەکانی سیاسەتی دەرەوەی ئەمریکا جەخت لەوە دەکاتەوە هەر دوو وڵاتەکە پێکەوە بکرێنە ئامانج.
ئەمریکا و سیاسەتی ئەناکۆندا و پشتێنی ئاگرین
ویلایەتە یەکگرتووەکان کار لەسەر پێکهێنانی هاوپەیمانێتیی وڵاتانی دیموکراسیخواز دەکات دژ بە ڕووسیا و چین و بۆ ئەمەش ستراتیجییەتی ئەناکۆندا جێبەجێ دەکات کە لە سەردەمی شەڕی ناوخۆی ئەمریکادا ویلایەتە فیدراڵەکان دژ بە ویلایەتەکانی باشوور جێبەجێیان کردووە.
بەپێی ستراتیجە پشتێنەی ئاگرین بە دەوری چین و ڕووسیا دروستدەکرێت و ئێستاش هەنگاوەکانی ئەم پرۆسەیە دەبینرێن، ئەوەتا چین ئەمریکا تاوانباردەکات کە پشتیوانیی هەرێمە جوداخوازەکانی هۆنگ کۆنگ و تایوان دەکات دژ بە چین، هەروەها هەوڵی بەهێزکردنی هەستی جوداخوازی دەدات لە هەرێمەکانی وەکو تیبت و تورکستان، ئەوە جگە لە پشتیوانیی حەوت وڵاتی سەر دەریای چین دژ بە دەوڵەتی چین!
هەرچی ڕووسیاشە ئەوە ئەمریکا بە بەکارهێنانی هەمان ڕێگا تاوانباردەکات، ئەویش لە ڕێگای فراوانکردنی سنوورەکانی پەیمانی ناتۆ بە ئاراستەی خاکی ڕووسیا، هەروەها دەڵێت ئەوەی لە جۆرجیا و ئۆکرانیا و بیلاڕووسیا دەیکات لە هەمان چوارچێوەدایە، تاوانباریشی دەکات بەوەی هانی وڵاتانی سنووری یەکێتیی سۆڤیەتی جاران دەدات بچنە ڕیزی پەیمانی ناتۆ!
پشتێنەی ئاگرین بە دەوری چین و ڕووسیا دروستدەکرێت
ئەمریکا و ڕۆژئاوا ترسیان لە نیازی ڕووسیا و چین هەیە
ئەمریکا لە ساڵی ٢٠١٩ لە ڕێککەوتننامەی هێزی مامناوەندی ئەتۆمی کشایەوە، چونکە لەلایەکەوە چین نەهاتبووە ناو ئەم ڕێککەوتنە، لەلایەکی دیکەشەوە ڕووسیا مووشەکێکی بەرهەمهێنا کە ٥٠٠ کیلۆمەتر دەبڕێت کە ساڵی ١٩٨٧ لەگەڵ ئەمریکا ڕێککەوتبوون زۆرترین مەودای مووشەک ٥٠٠ کیلۆمەتر بێت.
دواتر ئەمریکا ١٥٠ بۆمبی ئەتۆمیی لە جۆری بی٦١ بە پێنج وڵاتی ئەوروپادا بڵاوکردەوە. هەروەها مووشەکی هەڵگری کڵاوەی ئەتۆمیی بە زەریاکانی هێمن و هیندیدا بڵاوکردووەتەوە، لە وەڵامی چیندا کە پرۆژەی سێگۆشەی ئەتۆمیی ڕاگەیاند، کە پێكهاتووە لە مووشەکی ئەتۆمی، رۆكێتى ستراتیجی و ژێردەریایی هەڵگری مووشەکی ئەتۆمی.
وڵاتانی ڕۆژئاوا چین بەوە تۆمەتبار دەکەن کە پێنج هەزار کڵاوەی ئەتۆمیی بەرهەمهێناوە، لە بەرامبەردا چین ئەم تۆمەتە ڕەتدەکاتەوە و دەڵێت تەنها ٣٥٠ کڵاوەی ئەتۆمیی هەیە.
لە ئەنجامی بڕوانەکردندا بە چین، وڵاتانی ڕۆژئاوا زیاتر بەخۆ کەوتوون، ئەوەتا بەریتانیا بۆ یەکەمجار لە دوای جەنگی ساردەوە ژمارەی کڵاوە ئەتۆمییەکانی بەشیوەیەکی بەرچاو زیاد کردووە و بەم دواییانە لە ١٨٠ کڵاوەوە گەیاندییە ٢٦٠.
ئەمریکا و پەیمانی ناتۆ ترسیان لە هاوپەیمانیەتی نوێی چین و ڕووسیا هەیە کە بە هەردووکیانەوە ٦٦٥٠ کڵاەی ئەتۆمییان هەیە، بۆیە بە گەرمی بە خۆ کەوتوون دژە بە ڕووسیا و چین، وەکوو فەرماندەی هێزەکانی ئەمریکا لە ئۆقیانووسەکانی هێمن و هیندی، ئەدمیراڵ فیلیپ دەیڤدسن، دەڵێت پێشبینی دەکەین چین لە ساڵێ ٢٠٢٧ تایوان داگیربکات.
بایدن پلانی "ئاوڕدانەوە بەرەو ڕۆژهەڵات"ی هەیە
بژاردەکانی بەرەنگاری
ئەمریکا لە ١٩٤٩ تا ١٩٧٩ سەرکەواتووانە توانی چین لە قاڵب بدات، ئەویش لە چوارچێوەی پلانی "بژاردەی کیسنجەر" کە کاری دەکرد لەسەر خوڵقاندنی کێشە بۆ چین لەگەڵ دراوسێ ئاسیاییەکانی، دواتریش جیمی کارتەر لە لەقاڵبدانی چین بەردەوامبوو تا ناجاری کردببێتە بەشێک لە ئاشتی و گەشەی جیهانی.
ئێستاش بایدن پلانی "ئاوڕدانەوە بەرەو ڕۆژهەڵات"ی هەیە، کە کاردەکات لەسەر کۆکردنەوەی چاووگە سەربازی و ئابوورییەکان لە هەردوو ئۆقیانووسی هێـمن و هیندی دا وەکوو ئامادەسازیی پێشوەختە بۆ بەرەنگاربوونەوەی چین.
ڕووسیا و پەیمانی ناتۆش لە ململانێدان، بە تایبەت لە پۆڵۆنیا، ئۆکرانیا، دەوڵەتانی بەڵتیک، چین و ئەوانی دیکەش.
هەموو ئەمانە ڕەوایەتی دەدەنە پێویستی دروستکردنی هاوپەیمانێتییەکی سەربازی لەنیوان چین و ڕووسیا، کە لەوانەیە وڵاتگەلێکی دیکەی ئاسیاییش بەرەو خۆی ڕابکێشێت، هەروەها وڵاتگەلی ئەوروپایی وەکوو بیلاڕووسیاش، تاوەکوو بەیەکەوە "ناتۆی ئۆراسی" دروستبکەن.
سه‌رچاوه : alroeya
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment