Nuce Logo

ئەمە جاری یەکەمە بەو جۆرە ئاگرى مووشەكەكانى سوپاى رووسيا لە سووريا لە دواى حەوت ساڵ بگات بە ئيسرائيل، مۆسكۆ بە ناڕاستەوخۆ ئەوەى راگەياندووە، "هەرچەندە ئێمە لەگەڵ ئۆكراينا لە جەنگداين، بەڵام بەردەوام دەبين لە پارێزگاريكردنى بەرژەوەندييەكانمان لە سووريا هەرچى نەبووە با ببێت". ئەگەرچى حكومەتى ئيسرائيل ئاڕاستەكردنى ئەو موشكانەى وەك هۆشدارى و پەيامێك شرۆڤە كرد، بەڵام پەيامى ئەو مووشەكانە ئەوەيە بەهۆى هەڵوێستى ئيسرائيل، بەرانبەر جەنگى ئۆكراينا رووسيا ئەو وڵاتە سزا دەدات، هێرشەكانى بۆ ئاسمانى سووريا سنووردار دەكات، ئەگەريش هەيە قەدەغەى بكات. 

گفتوگۆكانى ئێستا لەسەر رووداوێكى بابەتييە، بەڵام چەندين پرسيار و مەترسى لەسەر هەيە، ئەو ڕووداوەى ماوەى رابردوو  دەمانگێڕێتەوە بۆ (55) ساڵ پێش ئێستا، كە لە لە كۆتايى مانگى ئايارى (1967) پاشەكشەى شەڕى شەش ڕۆژە دەستى پێكرد، شەڕێك بوو هيچ كەس چاوەڕوانى نەدەكرد و حەزى پێ نەدەكرد.

لەو كاتەدا ئيسرائيل لە سووريا كارى بۆ شكستى هەوڵەكانى سووريا دەكرد بۆ ئەوەى ئاڕاستەى رێڕەوى ڕووبارى ئوردن بەرەو سنوورەكانى باكوور بگۆڕێت.

ئەگەر هەيە ئاڵۆزييەكانى سنوورى ئيسرائيل و سووريا، ئەو مەترسيەى لاى مۆسكۆ زيندوكردبێتەوە كە سوپاى ئيسرائيل هێرش بكاتە سەر سووريا، بەڵام پێدەچێت ڕووسيا هەوڵ بدات دۆخەكە ئاڵۆزتر بكات، بەوەش دەتوانێت هاوسۆزى وڵاتانى عەرەبى بەدەست بهێنێت و پێگەى خۆى لەو ناوچەيە بەهێز بكات.

رووسيا مەترسيەكان نيشانى وڵاتانى عەرەبى دەدات، كە ئەگەر هەيە ئيسرائيل هێرش بكاتە سەر سووريا، هەرچەندە تەلئەبيب ئەوە ڕەتدەكاتەوە بەڵام وڵاتانى عەرەبى بە بێ بنەماى دەزانن، بەو جۆرە دەستيان بەيارييەك كردووە سەر دەكێشێت بۆ شەڕ.

دواى بڕيارى ڕووسيا جەمال عەبدولناسر، سەرۆكى ميسر بڕياريدا هێزەكانى رەوانەى سينا بكات، دواتر گەرووەكانى تيرانى بەڕووى ئيسرائيل داخست، هێزى نەتەوە يەكگرتووەكانى لە كەرتى غەززە دوورخستەوە، دەستیدایە ناونووسکردنى هاووڵاتیانى عەرەب لە جيهانى عەرەبى بۆ ریزەکانى سوپاى وڵاتەکەى.

لە سەرەتاى (1970) شەڕ گەيشتە لووتكەى ماندووبوون، رووسيا گەڕايەوە زۆر چالاكانە دەستى لەو جەنگە وەردا هاتە نێوان ئيسرائيل و عەرەب، بە چەك و رەوانەكردنى راوێژكارى سەربازى يارمەتى سووريا و ميسڕى دا، فڕۆكەى جەنگى بۆ رەوانەكردن، ئيسرائيل لە ساڵێك پێنج فڕۆكەى رووسياى خستەخوارەوە. 

تۆڵەكردنەوەى رووسيا بە دروستكردنى سەكۆى مووشەكى دژە فڕۆكە بوو لەبەرەى ميسر و سووريا، هەرچەندە واقيعى ئێستا بە تەواوى لەو كاتە جياوازە، ئێستا رووسيا هاتۆتە ئەو ناوچەيە، كە زياتر لە (50) پێش ئێستا بە شێوەيەكى راستەوخۆ دژ بە ئيسرائيل، هاوكارى وڵاتانى عەرەبى كرد، بەڵام ئەمڕۆ وڵاتێكە هەوڵى گفتوگۆ دەدات، دۆستايەتى و پەيوەندى لەگەڵمان هەيە، ئامانجى لێدان نييە لە ئيسرائيل، بەڵكو بۆ سەپاندنى بەرژەوەندييەكانى هاتۆتە خاكى سووريا، ئەوەش لەگەڵ بەرژەوەندييەكانى ئيسرائيل ناكۆك نييە.

جگە لەوەى ئيسرائيل بەهێزترين وڵات بوو لە شەڕى (10) رۆژە، ياخود شەڕى يوم لغوفران، بەڕاستەوخۆ و بەناڕاستەوخۆ توانى زيانگەياندنى زۆر گەورەى هەبوو بە ئيسرائيل، بەڵام قۆناغى ئێستا جياوازترە دەتوانن بە گفتوگۆ بەرژەوەندى هاوبەشيان بپارێزن، بۆيە رووسيا وە رابردوو نييە ئامادە هەنگاوى بۆ بنێت، ئەوەش بۆتە هەبوونى هيوايەك كە ئيسرائيل و رووسيا ناكۆكييەكان كۆنتڕۆل بكەن، لە پێناو بەرژەوەندييەكانيان پەنا بۆ گفتوگۆ دەبەن نەك ململانێ و رووبەڕووبوونەوە.