توركیا لێكۆڵينەوە لەگەڵ ئەو كەسانە دەكات کە يارى بە بەهاى ليرەى توركى دەكەن
نوچەنێت:
ئاژانسى ئەنادۆڵى توركى بڵاويكردەوە، ئەردۆغان سەرۆكى ئەنجومەنى چاودێرى وڵاتەكەى راسپاردوو لێكۆڵينەوە لەسەر ئەو بابەتە بكات و راپۆرتى خۆى بۆ سەرۆكايەتیى كۆمار بەرزبكاتەوە، ئەو ناوەندانە ديارى بكات رێژەيەكى زۆرى دراوى بيانيان كڕيوە و بەدياريكراوى چ جۆرە يارييەك بە بەهاى دراوى وڵاتەكەى كراوە.
سەبارەت بە ئەگەرى پاشەكەشەکردن لەو بڕيارانە، ئەردۆغان بەڵێنى دا پابەند بێت بە سياسەتى دابەزاندنى نرخى سوو، بە هيچ جۆرێك لێى پاشگەز نەبێتەوە ئەوەش لەكاتێكدايە ئەمساڵ ليرەى توركى نزيكەى لە (45%) بەهاى خۆى لەدەست داوە، نيوەى ئەو رێژەيەش لە سێ هەفتەى رابردوو بوو.
ئامانجى توركيا لەو دابەزاندە، وەك لە (26)ى مانگى رابردوو سەرۆكى توركيا رايگەياند، "ئامانجمان ئەوەيە بژێوى ژيانى داهاتووى هاووڵاتيانى وڵاتەكەمان دابين بكەين، رێژەى سوو دابەزێنين، ئێمە رێژەيەك داوا ناكەين شايستەى گەل و جوتيارەكانمان نەبێت".
لەكاتى كردنەوەى (96) پڕۆژە لە ويلايەتى ئيزمير گوتى، "هەنگاوى گەورەم لەبەردەم پيلانى وڵاتە دەوڵەمەندەكان بڕيوە، كە بەهۆى بەرزكردنەوەى سوو رێگە لە هەڵاوسان دەگرن، ئێمە هەرگيز پاشەكشە لەو بڕيارەش ناكەين، چونكە لە كۆتايى بە قازانجى هاووڵاتيان تەواودەبێت".
پڕكردنەوەى بۆشاييەكان
د. ئەحمەد موسبيح، پسپۆڕ لە كاروبارى ئابوورى توركيا روونى كردەوە، "ئەو هەنگاوەى ئەردۆغان هەوڵێكە بۆ رێگريكردن لەو بۆشايەى بۆتە هۆى ئاسانكارى بۆ فرۆشتنى ليرەى توركيا، لە داهاتووش دەكرێت رێگە لەلايەنەكان بگرێت، كە ليرەى توركى دەفرۆشن، دەشتواندرێت بە شێوەيەكى تۆكمەتر سەرچاوە و ئامانجەكانى ئەو پڕۆسەيە كۆنتڕۆڵ بكرێت، ململانێى جەماوەريش هەر لەسەر ئەو بابەتەيە، بەتايبەت ئێستا جەنگى ئابوورى دژ بە توركيا هەڵگيسێندراوە، لايەنەكان دەيانەوێت بۆخۆيان بيقۆزنەوە، بەڵام ئەو رێكارانە بۆ پاراستنى بەهاى ليرە بەشێوەيەك لە شێوەکان كاريگەرى دەبێت".
مەتين ئيرۆل، مامۆستاى ئابوورى لە زانكۆى ئۆرتۆكلۆ بە ماڵپەڕى جەزيرەى راگەياند، "ئەو بەريەكەوتنە و پاشەكشەى ليرە لە گۆڕەپانى سياسى، پێش بەرێوەچوونى هەڵبژاردنەكانە، بۆيەش ئەردۆغان بڕيارى داوە دۆسيەى لێكۆڵينەوە لەسەر ئەو بابەتە بكاتەوە، بەتايبەت ئەو قەيرانە دواى دامەزاندنى رێژەى سوو دروستبووە".
گرووپى فشارى سوو
سەبارەت بە هۆكارەكانى ئەيرۆل روونى كردەوە، "ئەو بەريەككەوتنە تايبەت نييە بە هۆكارە ناوخۆييەكان، چونكە هۆكارى پاشەكشەى دارايى دەرەكيشى لەپشتە، ئامانجى توركياش لە سەربەخۆيى ئابوورى، رێگرييە لەوەى ليرەى توركى ببێتە بارمتەى سووى وڵاتە زلهێزەكان".
لە بەشێكى ترى قسەكانى رايگەياند، "ئەگەر لە لێكۆڵينەوەكان دەركەوت كەسانێك لەپشت ئەو يارييانەن، تووشى زيانى گەورە دەبن، ليرەى توركيش نرخەكەى بەرز دەبێتەوە، كاريگەرى لەسەر دۆخى ئابوورى دەبێت، بەتايبەت لەسەر بەرهەمهێنانى ناوخۆيى و هەناردنە".
دەربارەى هەنگاوەكانى لێكۆڵينەوە، حافز ساوى پسپۆڕى ئابوورى بە جەزيرەى راگەياند، "هەنگاوەكانى ياريكردن بە نرخى ليرە ئەگەرى ئەوەى هەيە دەرى بخات كەسانێكى تورك بۆ سوودى خۆيان دەستيان تێدا هەبێت".
لەبەشێكى ترى قسەكانى ساوى جەختى لەسەر ئەوە كردەوە، "ئەگەرى ئەوە هەيە ململانێ سياسيەكان هۆكارێك بێت بۆ دابەزاندى بەهاى ليرە، چونكە ركابەرەكانى ئەردۆغان هەوڵدەدەن سەرۆكى توركيا و پارتەكەى رووبەڕووى ئەو دۆخە بكەنەوە، بۆ ئەوەى بڵێن، ئەردۆغان لە بەڕێوبردنى دۆسيەى ئابوورى شكستى هێناوە، پێويستە دەستەيەكى تر بە چاودێرى داتاكانى هەڵاوسان لە ناو بانكى ئەو وڵاتە و كۆمپانياكانى ئاڵوگۆڕى پارە لە بۆرسەى دراو بكەن".
ئەنجومەنى چاودێرى دەتوانێت بۆ ماوەيەكى كورت ئەركى لێكۆڵينەوە بگرێتەبەر، ئەوەش دەبێتە هۆكارى بەرزبوونەوەى بەهاى ليرە، بەڵام ئەگەر لەو لێكۆڵينەوانە دەركەوت كەس لە پشت ئەو يارييانە نييە، ئەوكاتە كاريگەرى لەسەر بەرزبوونەوەى بەهاى ليرە نابێت، پێويست دەكات رێكارى فراوانتر بگيرێتە بەر.
جەنگى سەربەخۆييى ئابوورى
لە (22) تشرينى دووەمى ئەمساڵ ئەردۆغان رايگەياند، "وڵاتەكەمان لە جەنگى سەربەخۆيى ئابوورى سەركەوتوو دەبێت، رێگه‌ش ناده‌ین كه‌سانێك یاری به نرخى كاڵاكان بكه‌ن به پاساوی گۆڕانكاری له بەهاى دراوه‌كان، ئێمه به‌رده‌واميش ده‌بین له رووبه‌ڕووبوونه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سانه".
له لایه‌كی تره‌وه عوسمان نووری كاباك سه‌رۆكی لقی ئاكپارتی له ئیسته‌نبوڵ رایگه‌یاند، "پاشه‌كشه‌ی بەهاى لیره به‌رانبه‌ر دراوی بیانی ئاماژه‌یه بۆ گه‌شه‌ی ئابووری توركیا و پاشه‌كشه‌ی بێكاری و زیادبوونی هه‌نارده".
له هه‌فته‌ی رابردوو كۆمسیۆنی ئه‌وروپا بڵاوی كرده‌وه، "پێشبینی ده‌كرێت له (2021) ئابووری توركیا (5.2% بۆ 9%.) به‌رزبێته‌وه".
به‌گوێره‌ی داتای فه‌رمی ده‌سته‌ی ئاماری توركیا رێژه‌ی بێكاری له چه‌ند مانگی رابردوو (0.4) پاشه‌كشه‌ی كردووه، له هه‌مان كاتیش رێژه‌ی ئابووری به (7.4%) به به‌راورد به ساڵی رابردوو گه‌شه‌ی كردووه.
كه‌رتی بانكی رووبه‌ڕووی گۆڕانكارییه‌كانی بازاڕ ده‌بێته‌وه
شه‌هاب قۆجه ئۆغلۆ پارێزگاری بانكی ناوه‌ندی جه‌ختی له‌سه‌ر ئه‌وه كرده‌وه، "كه‌رتی بانكی توانای زاڵبوونی به‌سه‌ر گۆڕانكارییه‌كانی بانكی هه‌یه، به‌م دواییه‌ش گفتوگۆمان له‌سه‌ر دابه‌زاندنی رێژەى سوو كردووه، بەتایبەت له‌دوای دابه‌زینی بەهاى لیره‌ی توركی".
دوای كۆبوونه‌وه‌ی به‌ڕێوەبه‌رانی بانكه گه‌وره‌كان، نوێنه‌رانی ده‌سته‌ی رێكخستن و بانكه‌كان پارێزگاری بانكی توركیا رایگه‌یاند، "سه‌رجه‌م به‌شداربوان هه‌ڵسه‌نگاندنیان بۆ گه‌شه‌ی ئابووری كرد بوو، كه كه‌رتی بانكی لە توركیا زۆر به‌هێزه".
دواى ئەو گۆڕانكارييانەى بەسەر دۆخى ئابوورى توركيا داهات، كۆمه‌ڵه‌ی بانكه توركییه‌كان راگه‌یاندراوێكیان بڵاوكرده‌وه كە تێيدا هاتووە، "له كۆبوونه‌وه‌ی خۆمان گفتوگۆمان له‌سه‌ر باردۆخی جیهانی و ناوخۆی و گه‌شه‌ی كه‌رتی بانكی كردووه، ئه‌و كۆبوونه‌وه‌ش زۆر به سوود بوو".
دەربارەى رێكاره‌كانی داهاتووش نوێنه‌ری ده‌سته‌ی رێكخستن و چاودێری بانكی له‌و كۆبوونه‌وه گوتی، "گفتوگۆ له‌سه‌ر رێكاره‌كان ده‌كه‌ین وه‌ك دیاریكردنی رێژه‌ی پێویست بۆ سه‌رمایه‌ی وڵات دیاری ده‌كه‌ین بۆ كه‌رته‌كان، به گوێره‌ی پێوه‌ره نێوده‌وڵه‌تییه‌كان".
داهاتووی ئه‌و قه‌یرانه ئابوورییه‌ی توركیا، پسپۆڕانی ئابووری توركیا ده‌ڵێن، "بەگوێرەى داتاكانی دەزگاى ناوه‌ندی توركیا، بانكه بازرگانییه‌كانی توركیا به‌رگه‌ی ئه‌و شۆكه ئابووریانه ده‌گرن و له دۆخێكی زۆرباش دان، چونكە بۆ به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ی قه‌یرانی لیره سیوله‌ی پێویستیان له‌به‌رده‌سته، ئه‌و فاكته‌ره‌شه دەبێتە هۆى كەمكردنەوەى فشاره‌كانی سه‌ر ئه‌ردۆغان".
.jpg)
.jpg)
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment