Nuce Logo

وەرگێرانی: ئیسماعیل تەها

ئاژانسی هەواڵی ئاسۆشتید پرێس راپۆرتێكی بڵاوكردۆتەوە، تێیدا باس لە زیادبوونی ئاڵۆزییەكانی نێوان توریكا و ئیسرائیل دەكات، كە لە سووریا بەرژەوەندییەكانیان بەریەك دەكەوێت، ئەوەش وا دەكات پەیوەندییەكانیان ئەگەری بەریكەوتنی هەبێت.

ئاژانسەكە ئاماژە بەوە دەكات، توركیا ماوەیەكی زۆر بوو پاڵپشتی گرووپە چەكدارەكانی دژ بە بەشار ئەسەدی دەكرد، ئێستاش داوای سووریایەكی سەقامگیر و یەكگرتووش دەكات و پارێزگاری لەوەك دەكات  حكومەتی نوێ دەسەڵاتی  بەسەر هەموو سووریا بكات، دواتریش پێشوازی لە رێكەوتنی سووریای نوێ لەگەڵ هێزەكانی سووریای دیموكرات (هەسەدە) كە كورد سەرۆكایەتی دەكات، بەگوێرەی ئەو رێككەوتنەی حكومەت دیمەشق، ئیدارەی خۆسەری لەگەڵ حكومەت و سوپای سووریا یەك دەخرێت.

لەبەرانبەردا ئیسرائیل تەحفوزی قووڵی بەرانبەر ئەحمەد شەرع، سەرۆكی كاتی سووریا هەیە و گومانی قووڵیشی لە هەژموونی توركیا لە سووریادا هەیە.

بەریەكەوتنی توركیا و ئیسرائیل

ئەسلی ئایدنتاسباس، لە پەیمانگەی برۆكینگز، كە بارەگاكەی لە واشنتن دەڵێت، "سوریا بۆتە گۆڕەپانی جەنگی بە وەكالەتی نێوان توركیا و ئیسرائیل، هەردوو وڵات وەك دوو ركابەری هەرێمی سەیری یەكتری دەكەن، ئەو گۆڕانكارییەش زۆر مەترسیدارە چونكە ئەو بەریەكەوتنە لە هەڵوێستی توركیا ــ ئیسرائیل سەبارەت بە هەموو گواستنەوەكانی دەسەڵاتی سیاسیە لە سووریا.

لەدوای كەوتنی بەشار ئەسەد ئیسرائیل بەشێك لە خاكی باشووری سووریای داگیر كردووە، بەرپرسانی ئیسرائیلی دەڵێن، ئامانج لەوە هێشتنەوە گرووپە نەیارەكانە دوو لە سنوورەكانمان، هەروەك ئیسرائیل هێرشی كردە سەر بنكە سەربازییەكانی هێزەكانی پێشووی سووریا، راشیگەیاند، ئەو پلانە بۆ پارێزگارییە لە مانەوەی درێژمەودا لەو ناوچەیە. 

حكومەتی سووریا و نەتەوە یەكگرتووەكان قووڵبوونەوەی ئیسرائیل لە سووریا بە پێشێلكردنی ئاگربەستی ساڵی (1974) تۆمەتباردەكەن، هەردوولاش داواش دەكەن بكشێتەوە.

چاودێرانی سیاسی دەڵێن، ئیسرائیل نیگەرانە بەرانبەر فراواخوازی و ئامادەیی سەریازیی توركیا لە ناو خاكی سووریا، كە لە (2016) ئۆپراسیۆنەكانی بۆ سەر گرووپەكانی نزیك لە پارتی كرێكاران دەست پێكردووە، لە هەمان كاتیشدا پارێزگاری لە هەژموونی خۆی لە باكووری ئەو وڵاتە دەكات، بەرپرسانی وەزارەتی بەرگری توركیا دەڵێن، "ئەنقەرە و دیمەشق هەماهەنگی ئاسایشیان بەهێزتر كردووە."

سووریای دابەشكراو

نەمرود گۆرین، سەرۆكی پەیمانگەی میتفیم، كە دامەزراوەیەكی لێكۆڵینەوەیە بۆ سیاسەتی دەرەوەی ئیسرائیل دەڵێت، "بە پێچەوانەوە توركیا پاڵپشتی سووریایەكی سەقامگیر و بەهێز و مەركەزی دەكات، ئێستاش لەو دۆخەدا ئیسرائیل پێ باشە سووریا دابەشكراو بێت، پێشی وایە ئەو دابەشكراییە ئاسایشی بەهێز دەكات.

گۆرین ئاماژە بەوە دەكات ئیسرائیل بەرانبەر ئەحمەد شەرع و پەیوەندی ئیسرائیلی لە دڵەڕاوكێ دایە، ترسی لە بەهێزبوونی یەكگرتوویی هێزەكەی هەیە، ئەوەش بە هەڕەشەی جیهادی لەسەر سنوورەكانی باكووری دەزانێت.

ئایشگول ئەیدینتاشباش لە پەیمانگەی برۆكینگز پێیوایە، ئەو ئاڵۆزییانە مایەی دڵەڕاوكێی جدین، پێشتر ئیسرائیل و توركیا ناكۆكیان دەبوو، بەڵام توانای ئەوەیان هەبوو پەیوەندییە ئەمنییەكان لە هەر شتێكی دیكە جیابكەنەوە، بەڵام لەو قۆناغەی ئێستا هەردوولا هەوڵ دەدەن یەكتری لاواز بكەن. پرسیار ئەوەیە: ئایا ئەو دوو وڵاتە هێلە سوورەكانیان دەزانن؟

راپۆرتی پەیمانگەی لێكۆڵینەوەی ئاسایشی ئیسرائیلی، كە پەیمانگەیەكی لێكۆڵینەوە و سەرۆكی پێشووی هەواڵگری سەربازیی ئیسرائیل سەرۆكایەتی دەكات، دەڵێت، "ئیسرائیل لە پەیوەندییەكانی سوود لە توركیا وەردەگرێت، بەو پێیەی تاكە هێزیی ناوچەییە هەژموونێكی گەورەی لەسەر سەركردایەتی سووریا هەیە بۆ دانانی سنوورێك بۆ ململانێی سەربازیی نێوان ئییسرائیل و سووریا."

سەرچاوە: ماڵپەڕی جەزیرە