ئه‌مریكا و ئه‌وروپا فشار ده‌خه‌نه‌ سه‌ر عێراق وەرگێڕان

نوچه‌نێت

ئیحسان عه‌بدولجه‌بار وه‌زیرى نه‌وتى عێراق ئاشكراى كرد، وڵاته‌كه‌ى ده‌كه‌وێته‌ به‌ر فشار بۆئه‌وه‌ى ئاستى به‌رهه‌مى نه‌وت زیاد بكات، رۆژنامه‌ى عه‌ره‌بیش ئه‌مڕۆ نووسیویه‌تى، ئه‌وروپا و ئه‌مریكا ئه‌و فشاره‌ ده‌خنه‌ سه‌ر عێراق و ده‌یانه‌وێ به‌ هۆى عێراقه‌وه‌ یه‌كڕیزى ئۆپێك پڵه‌س تێكبده‌ن.

 ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌ممه‌ 17ى نیسانى 2022  رۆژنامه‌ى "عه‌ره‌ب" كه‌ له‌ له‌نده‌ن ده‌رده‌چێت، باسى له‌ لێدوانى ئیحسان عه‌بدوله‌جه‌بار وه‌زیرى نه‌وتى عێراق كردووه‌، كه‌  گوتوویه‌تى، "فشار ده‌خرێته‌ سه‌ر عێراق بۆئه‌وه‌ى ئاستى به‌رهه‌مى زیاد بكات". رۆژنامه‌كه‌ ده‌ڵێ، "ئه‌وروپا وئه‌مریكا ئه‌و فشاره‌ ده‌خنه‌ سه‌ر عێراق، دواى ئه‌وه‌ى له‌ رازیكردنى سعوودیه‌ و ئیمارات شكستیان هێنا".

له‌ ساڵى 2020 ئه‌و كاته‌ى كه‌ نرخى نه‌وت له‌ ئه‌نجامى په‌تاى كۆرۆنا بۆ ژێر سفر دابه‌زى، رووسیا و وڵاتانى ئه‌ندام له‌ رێكخراوى  ئۆپێك، له‌سه‌ر ئه‌وه‌ رێككه‌وتن به‌رهه‌مى نه‌وت سنووردار بكرێت، بۆئه‌وه‌ى سه‌قامگیرى له‌ بازاڕ دروست بێت، دوو ساڵه‌ ئه‌م سیاسه‌ته‌ به‌ كه‌مێك گۆڕانكارییه‌وه‌ په‌یڕه‌و ده‌كرێت، به‌ڵام له‌گه‌ڵ هه‌ڵگیرسانى جه‌نگى رووسیا و ئۆكرانیا، ئه‌وا نرخى نه‌وت له‌ دنیا به‌ شێوه‌یه‌كى به‌رچاو به‌رزبووه‌وه‌، كه‌ ئه‌مه‌یش به‌ خواستى وڵاتانى رۆژئاوا نییه‌، بۆیه‌ بیر له‌ دابه‌زاندنى نرخه‌كه‌ى ده‌كه‌نه‌وه‌.

عێراق ئه‌گه‌ر گوێڕایه‌ڵى ئه‌مریكایش بێت
ناتوانێ به‌رهه‌مى نه‌وت زیاد بكات

رۆژنامه‌ى عه‌ره‌ب ئه‌مڕۆ باس له‌وه‌ ده‌كات، سه‌ره‌تا رۆژئاوا فشارى خسته‌ سه‌ر سعوودیه‌ كه‌ به‌ گرنگترین به‌رهه‌مهێنى نه‌وت داده‌نرێت له‌نێو وڵاتانى ئه‌ندام له‌  ئۆپێك، دواتریش هه‌وڵیان له‌گه‌ڵ ئیمارات دا، به‌ڵام هیچ یه‌كێك له‌وان رازى نه‌بوون، له‌ ده‌ره‌وه‌ى رێككه‌وتنه‌كه‌ى ئۆپێك پڵه‌س بڕى به‌رهه‌مى نه‌وت زیاد بكه‌ن. بۆیه‌ ئێستا ئه‌وان فشار ده‌خنه‌ سه‌ر ئه‌و وڵاتانه‌ى رۆڵیان كه‌متره‌، له‌ نموونه‌ى عێراق.

له‌ راپۆرته‌كه‌ هاتووه‌، چاودێران پێیانوایه‌ په‌نابردنه‌ به‌ر ئه‌و وڵاتانه‌ى كه‌ رۆڵیان كه‌متره‌ له‌ رێككه‌وتنى ئۆپێك پڵه‌س، ئه‌و ئامانجه‌ ناپێكێ كه‌ ئه‌وان ده‌یخوازن، به‌ڵكو زیاتر بۆ مه‌به‌ستى سیاسى و نانه‌وه‌ى دووبه‌ره‌كییه‌. چونكه‌ وڵاتانى كاریگه‌ر وه‌ك سعوودیه‌ و ئیمارات ره‌تیان كردووه‌ته‌وه‌. ته‌نانه‌ت ئیمارات رازى نه‌بوو گفتوگۆیش له‌سه‌ر بابه‌ته‌كه‌ بدات و هۆشدارییشى دا له‌وه‌ نابێت هاوپه‌یمانى ئۆپیك پڵه‌س به‌ "سیاسى" بكرێت.

وه‌ك چاودێران دووپاتى ده‌كه‌نه‌وه‌، مه‌به‌ستى وڵاتانى رۆژئاوا ئه‌وه‌یه‌ نرخى نه‌وت دابه‌زێت و به‌مه‌یش رووسیا سزا بده‌ن، بۆیه‌ بیر له‌وه‌ ده‌كه‌نه‌وه‌ دووبه‌ره‌كى بخه‌نه‌  ئۆپێك پڵه‌س كه‌ سعوودیه‌ و رووسیا دوو ئه‌ندامى هه‌ره‌ سه‌ره‌كى ئه‌و رێككه‌وتنه‌ن.

عێراق به‌ تێكڕایى رۆژانه‌ى سێ ملیۆن و 300 تا 400 هه‌زار به‌رمیل به‌رهه‌م ده‌هێنێ، ئه‌مه‌یش به‌گوێره‌ى ئه‌و رێككه‌وتنه‌ى له‌ ئۆپێك پڵه‌س بۆى دیارى كراوه‌. هه‌ر چه‌نده‌ تا ئێستا هه‌ڵوێستى عێراق له‌سه‌ر ئه‌و فشارانه‌ى رۆژئاوا دیار نییه‌، به‌ڵام پێشتر به‌رپرسانى عێراق دووپاتیان كردووه‌ته‌وه‌، به‌ هۆى خراپى ژێرخانى ئابوورییه‌وه‌ ناتوانن به‌رهه‌مى نه‌وت زیاد بكه‌ن و ته‌نانه‌ت پێشبینى ده‌كه‌ن بۆ ساڵى 2030 تواناى به‌رهه‌مهێنانى نه‌وتى عێراق بگاته‌ سه‌رووى حه‌وت ملیۆن له‌ رۆژێكدا.

هه‌وڵ ده‌درێت به‌ عێراق
له‌ هه‌ڵوێستى ئۆپێك پڵه‌س بدرێت

 

ئیحسان عه‌بدولجه‌بار وه‌زیرى نه‌وتى عێراق له‌ لێدوانه‌كه‌ى كه‌ رۆژنامه‌ى عه‌ره‌ب ئاماژه‌ى بۆ كردووه‌، باسى له‌وه‌ كردووه‌، وڵاته‌كه‌ى رێككه‌وتن له‌گه‌ڵ چه‌ند كۆمپانیایه‌كى بیانى ده‌كات، بۆ ئه‌وه‌ى ته‌نیا له‌ یه‌ده‌گى نه‌وت دڵنیا ببێته‌وه‌. له‌ ڕووى سیاسیشه‌وه‌ عێراق پێشتر دووپاتى له‌سه‌ر ئه‌وه‌ كردووه‌ته‌وه‌، له‌ جه‌نگى رووسیا – ئۆكرانیا بێلایه‌نى هه‌ڵده‌بژێرێت و ته‌نانه‌ت فوئاد حوسێن وه‌زیرى ده‌ره‌وه‌ى عێراقیش ئه‌ندامى ئه‌و شانده‌ عه‌ره‌بیه‌ بووه‌ كه‌ ده‌ستپێشخه‌ریه‌كیان كردووه‌ بۆ وه‌ستانى شه‌ڕه‌كه‌ و دووپاتكردنه‌وه‌ له‌سه‌ر بێلایه‌نى وڵاتانى عه‌ره‌بى.

رۆژنامه‌ى عه‌ره‌ب باس له‌وه‌ ده‌كات، ئه‌گه‌ر عێراقیش رازى بێت و به‌رهه‌مه‌ نه‌وتییه‌كه‌ى زیاد بكات، ئه‌وا كاریگه‌رى نابێت، ئامانجى ئه‌وان ته‌نیا دووبه‌ره‌كییه‌ و پێشتریش له‌ دۆسیه‌ى گازى سروشتى ئه‌و هه‌وڵه‌یان داوه‌، كاتێك گوتیان به‌ گازى قه‌ته‌ڕ و جه‌زائیر ده‌توانرێت پێداوستى ئه‌وروپا دابین بكرێت.

 رۆژنامه‌ى عه‌ره‌ب ده‌ڵێ، "چاودێران پێیانوایه‌ ئه‌مریكا پێشتر هه‌وڵى دووبه‌ره‌كى داوه‌ و كاتێك باسى گازى قه‌ته‌ر و جه‌زائیرى كرد، دواتر سه‌لێمنرا كه‌ ئه‌وان ناتوانن له‌ ماوه‌یه‌كى مامناوه‌ند به‌رهه‌مى زیاتر دابین بكه‌ن. ئه‌مه‌یش وایكرد ئه‌وروپا له‌ ستراتیژى سزادانى رووسیا پاشگه‌ز بێته‌وه‌ و بیر له‌ به‌رژوه‌ندى خۆى بكات به‌ر له‌وه‌ى بچێته‌ ریزى واشتنتنه‌وه‌.

 

بابەتی پەیوەندی دار

0 لێدوانەکان

نەزەری خۆتان بنووسن

ئیمەیلەکەتان بە هیچ شێوەیێک بڵاو نابێتەوە. هەموو فیڵدە ئەستێرە دارەکان ئیجبارین