خەسرەوی ماملێ: هونەری کوردی خەزێنەیەکە پێویست ناکات بە هونەری ترەوە بیلکێنن
.jpg)
لاڤین عومەر: نوچەنێت
نوچەنێت: هەموو نەتەوەیەك لە هونەردا تایبەتمەندییەكی خۆی هەیە، هونەری كوردیش خاوەن تایبەتمەندی خۆیەتی، بە لاسایكردنەوەی هەندێك تایبەتمەندی رۆژئاوایی هونەری كوردی مۆركی كوردانەی لەدەست دەدات؟
خەسرەوی ماملێ: هونەری کوردی گەلێک دەوڵەمەندە، پڕە لە هەموو چەشنە بوار و ڕەهەندی موسیقا: قەتار، حەیران، لاوک، مەقام، گۆرانی فولکلۆر. پێویست ناکات ئەو خەزێنە بە نرخە دەستکاری بکرێ و بیلکێنین بە موسیقای دەرەکی، جا چ هی دەر و جیران، یان هی ڕۆژئاوا.
لە جیاتی گرێدانی موسیقای کوردی بە موسیقای بێگانە، باشتر ئەوەیە کە لایەنە بەربڵاوەکانی بەشەکانی کوردستان تێک بخەینەوە و لێکیان گرێ بدەین. بەم چەشنە ئەوەندەی دیکە هونەری کوردی دەوڵەمەندتر دەبێ.
نوچەنێت: بنەماڵەكەی ئێوە لە دێر زەمانەوە لە ناو هونەر بونە، ئەوەندەی من خوێندبێتمەوە، ئەڵێن بەشێك لەو ئاوازانەی محەمەدی ماملێ بە گۆرانی گوتویەتی، باپیرەتان لە وەفایی شاعیری وەرگرتووە، ئەم قسەیە تاچەند راستە؟
خەسرەوی ماملێ: هونەری بنەماڵەی ماملێ دوو بەشە، بەشێکیان بریتییە لە مەقامەکانی وەفایی، گەنجینەیەک لە موسیقای کوردی هەیە کە لە مەقامەکانی مامۆستا وەفایی نەمر پێکدێت زۆر بەربڵاو و زۆر ڕەسەنە.
مام سەعیدی ماملێ، کە پەیوەندی دۆستایەتی و هونەری پتەوی لەگەڵ مامۆستا وەفایی هەبووە، بە دەنگی خۆشی خۆی هاوکاری پەرەپێدراوی کردووە، لە گەڵ ئەو بلیمەتەی شیعر و ئاواز و مەقامە پایەبەرزەکانی کوردی لە موکریان.
لە پاشان کوڕەکانی مام سەعید : حوسێن، محەممەد، حەسەن، موتەلیب و جەعفەری ماملێ درێژەیان داوە بو گوتنەوەی ئەو مەقامانە و بەڕاستی خزمەتێکی گەورەیان کردووە بۆ بەرگری لە فەوتانیان
نوچەنێت: لە سەردەمی ئێیستا ئەگەر كەسێك بیەوێت گۆانییەك تۆمار بكات و بە نەمری بمێنێتەوە، دەبێت چ تایبەتمەندییەكی هەبێت؟
خەسرەوی ماملێ: زۆر کەس لە هونەرمەندە گەنجەکان بەرهەمی نوێیان زۆرە بەڵام بۆچی زۆربەیان سەرکەوتوو نابن. لەبەرئەوەیە کە شێوەی گوتنەوەی گورانی و ئاوازی ئەو تاقمە لەم هونەرمەندانە تێکەڵاوێکە لە موسیقای فارسی لۆس ئانجلێسی، تورکی یان عەرەبی. هەندێک لە هونەرمەندانی کەم تەمەن قۆڵیان لێ هەڵماڵیوە و شێوازی هونەری ڕەسەنی کوردەواری هونەرمەندانی موسیقای کلاسیکی کوردی یان گرتۆتەبەر و گەلێک بە وەفاداری و ئەمانەت پارێزی، گۆرانییەکان، مەقام و ئاوازەکانی کۆنی کوردی بە دەنگی خۆش خۆیان دەڕازێننەوە و بە ڕاستی بەرهەمەکانیان لەسەر دڵ دەنیشێ. ئەوگۆرانیانەی لەسەر بنچینەی هونەری ڕەسەنی شار و گوندەکانی کوردستان دەگاتە خەڵک، لە ناو دڵ و دەروون و هەستیان دا دەمێنێتەوە و جێ دەگرێ.
نوچەنێت: كورد خاوەنی چەندین شاعیری گەورەی كلاسیكە، لە زۆر بوار شیعریان گوتووە، ئایا تێستا توانراوە ئەو شیعرانە بخرێنە خزمەت هونەری گۆرانی كوردی؟
خەسرەوی ماملێ: جگە لە حەیران و قەتار و گۆرانییە فۆلکلۆرەکان کە هەڵبەستی خۆیان بە خۆیانەوەیە، بەشەکانی دیکەی گۆرانییەکان شیعری شاعیرەگەورەکانی کوردییان لەسەرە، ئەدەبییاتی کوردی شاعیری گەورەی پەروەردە کردووە و هونەرمەندان و دەنگ خۆشانی کورد، کەڵکی زۆریان لەوانە وەرگرتووە و کردوویانەتە هەوێنی گورانییەکانیان. بە تایبەت مەقامەکانی کوردی یارمەتی زۆریان وەرگرتووە لە بەرهەمی شاعیرانی کورد. شيعری شاعیر و گۆرانی و مۆسیقای خۆش لە گەڵ دەنگی خۆشی گۆرانی بێژ، کەش و هەوایەکی بەرزی هونەری دادەمەزرێنێ و دەبێت بە پێکهاتەیەکی باڵای موسیقای درەوشاوەی کوردی.
نوچەنێت: ئەگەر كەسێك بیەوێت شیعری كلاسیك بكات بە گۆرانی دەبێ چی تایبەتمەندییەکی هەبێت؟
خەسرەوی ماملێ: مەرجەکانی بەکارهێنانی شیعری شاعیرانی کوردی ئەوانەن:
یەکەم: دەبێ هەڵبەستی بەجێ و ڕێ، بە ناوەرۆک و بە مانا و- واتا لە ڕووی ڕێزگرتن لە کۆمەڵگا، لە نیشتمان، لە ئامانجەکان و ئاواتەکان هەڵبژێرن.
دووەم: خۆپارێزی لە وشەی نا ڕەوا، نالەبار و ناحەز بکەن، ئەگەر لە ڕابردوودا بە هۆی نەبوونی توانا هەندێک هەڵبەستی ناشیرین گوتراون لە ناو گۆرانییەکاندا، بەختەوەرانە ئەمڕۆ گەلێک ئیمکانیەت لە بەردەم و دەستی هونەرمەند دا هەیە کە دەتوانێ بە ئاسانی کەڵکی لێ وەربگرێ و نابێ ڕابردوو دووپات بێتەوە.
نوچەنێت: سێكوچكەی دەنگ و تێكست و ئاواز، چ پەیوەندییەكیان بە یەكەوە هەیە؟
خەسرەوی ماملێ: من موسیقاش بۆ پرسیارەکەتان زیاد دەکەم، موسیقای خۆش و دەوڵەمەند شوێنەواری زۆری هەیە لەسەر هونەرمەندی گۆرانی بێژ.
لەسەرەوە باسی تێکست واتە شعرمان کرد کە چەندە رۆڵی هەیە لەسەر بردنە سەری پلەی گۆرانی، ئەودوانە دەتوانن یارمەتیدەرێکی باش بن بۆ گۆرانی بێژ و ئاراستەکردنی بەرهەمەکە، چونکە دەبن بە بزوێنەری هەستی هونەرمەندی مەقام بێژ.
نوچەنێت: هەندێك جار دەگوترێت، ماملێ و حەسەن زیرەك ناكۆك بوون، ئەو قسەیە تاچەند راستە؟
خەسرەوی ماملێ: من زۆرم پێ سەیرە هەندێک کەس بە بێ ئەوە کە ئاگاداری و زانیارییان هەبێ لەسەر ڕوداو، پەیوندی و هەڵس و کەوتی هونەرمەندان بە تایبەت دوو هونەرمەندی مەزنی موسیقای کلاسیکی کوردی مامۆستایان حەسەن زیرەک و محەممەدی ماملێ، قسەو باسێکی هەڵبەستراو دووپات دەکەنەوە کە بە هیچ شێوەیەک راست نین. هەندێک قسەی بەڕێزی نەمر حەسەن زیرەک ماوەتەوە و لەسەر تۆڕی کۆمەڵایەتییەکان داندراوە، هەرئەوەندە کە گوێ ڕابگرین بۆ ئەو لێدوانانەی ئەو هونەرمەندە بەڕێزە، بۆمان دەردەکەوێ کە بێ بنەمابوونی ئەوقسەهەڵبەستراوانە تاچ ڕادەیەکە.
بە پێچەوانە، ئەو دوو هونەرمەندە ڕێزی زۆریان لە یەکتر دەگرت، بە چاوی پاک و چاک دەیان روانییە گۆرانی و بەرهەمەکانی یەکتر، زۆر جار هاوکاری هونەریشیان بووە بە یەکەوە، هاوکارییەکانیش بە دەنگ و بە ڕەنگ تۆمار کراوە.
نوچەنێت: شارەزابون لە مەقام چەندە هاوكارە بۆ دەربڕینی شیعرێك بە گۆرانی؟
خەسرەوی ماملێ: زاڵبوون بەسەر مەقام و ئاوازی کوردی یارمەتیدەرە بۆ ئەوە کە بەئاسانی و لێهاتویی شیعری پێویست و لەبار هەڵبژێردرێ. هەندێک لە مەقامەکان هەن وەک ئەوانەی مامۆستا وەفایی نەمر کە هەر دەبێ بە شیعرەکانی خۆی ئاراستەبێت، بەڵام بۆ ئەوانی دیکە، هونەرمەند دەستی ئاوەڵایە بۆ هەڵبژاردنی شیعرەکان. زۆر جار شیعری جوان دەبێتە هۆی بزواندنی هونەرمەند بۆ دانانی مەقامێک.
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment