Nuce Logo

ئا: سنوور یاسین

پێشەکی

دوای بەڕێوەچوونی گەڕی دووەمی پرۆسەی دەنگدانی گشتی بۆ هەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران و بەدەستهێنانی زۆرترین ڕێژەی دەنگدان لە لایەن مەسعوود پزیشکیانەوە، ڕۆژی سێشەممە (30/تەمموز/2024) مەسعوود پزیشکیان بە فەرمی وەک سەرۆک کۆمار دەستبەکار بوو، سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئامادەیی ڕێوڕەسمەکە بوو، ڕۆژێک دواتر هەردوو سەرۆک کۆبوونەوە، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بە فەرمی بانگهێشتی سەرۆک کۆماری ئێرانی کرد بۆ ئەوەی سەردانی هەولێر بکات.

سەردانی یەکەم سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران بۆ هەرێمی کوردستان

بە مەبەستی برەودان بە پەیوەندییە سیاسی و ئابوورییەكان و دروستکردنی هەماهەنگی زیاتر، مەسعوود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران، بۆ یەکەم جار دوای دەستبەکار بوونی وەک سەرۆک کۆماری ئێران سەردانی بەغدا و هەرێمی کوردستانی کرد، ڕەنگە ڕێککەوتنی ئابووری و بازرگانی گرنگ ئەنجامی سەردانەکە دەبێت. ڕۆژی چوارشەممە (11/ئەیلوول/2024) مەسعوود پزیشکیان سەردانی بەغدای کرد و لەگەڵ بەرپرسانی جیاواز کۆبوونەوەی جۆراوجۆری ئەنجام دا. محەمەد شیاع سوودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق لەگەڵ مەسعوود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران کۆبووەوە باسیان لە، "پتەوکردنی زیاتری هەماهەنگییەکانی نێوان هەردوو وڵات کرد".

سەرۆک وەزیرانی عێراق و سەرۆک کۆماری ئێران لە کۆبوونەوەكەدا، چەندین بابەتیان تاوتوێكرد، هەروەها (14) یاداشتنامەیان لە بواری جیاوازدا واژۆ کرد.

سەرۆک وەزیرانی عێراق ئاماژەی بە، "پەیوەندییە مێژوویی، ئایینی و کلتوورییەکانی نێوان عێراق و ئێران کرد، جەخت دەکاتەوە کە ئەم پەیوەندییانە ڕەنگدانەوەی پەیوەندییەکی درێژخایەن و بەهێزن لەنێوان دوو گەلی موسڵمانی دراوسێدا".

سەرۆک وەزیرانی عێراق گوتیشی، "ئەمڕۆ (14) یاداشتنامەی لێکتێگەیشتنمانمان لە بوارە جیاجیاکاندا واژۆ کرد کە نەخشەڕێگایەکی ئومێد بەخشە بۆ هاوکاری هاوبەش و بەهێزکردنی هاوکاری نێوان عێراق و ئێران لە بوارەکانی ئابووری، پەروەردە، هاوکاری میدیایی و پەرەپێدانی ژێرخانی ئابووری".

کاریگەرسی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە بونیادنانەوەی پەیوەندییە دیپلۆماسییەکاندا

ڕۆژی پێنجشەممە (12/ئەیلوول/2024) مەسعوود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران سەردانی هەولێری کرد و لە لایەن سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستانەوە پێشوازی لێکرا، سەردانەکەی مەسعوود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئێران بۆ هەولێر ئەنجامی هەوڵە دیپلۆماسییە بەردەوامەکانی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستانە لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ بە گشتی و ئێران بەتایبەتی.

ئەمڕۆ ماڵپەڕی (شەفەق نیوز) بڵاویکردەوە، پەیوەندییە کاریگەر، بەهێز و فراوانەکانی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان لەگەڵ ئێران زۆر گرنگ بووە لە ئاساییکردنەوە و برەودان بە پەیوەندییەکان و چارەسەرکردنی هەموو ناکۆکی و لێک تێنەگەیشتنەکان، لە کاتە سەختەکاندا و کاتێک ناکۆکی بوونی هەیە، ڕۆڵ و زیرەکی دیپلۆماسی سەرۆکی هەرێم کاریگەری زیاتر دەردەکەوێت و بە دڵنیاییەوە کاراکتەری سەرەکییە لە چارەسەرکردنی ناکۆکییەکان و بەهێزکردنی پەیوەندییەکان.

بەڕێوەبردنی ئاڵۆزی سیاسی نێوان تاران و بەغدا و هەولێر لە لایەک و ئەنقەرە لە لایەکی ترەوە کارێکی ئاسان نییە، ئەنجامی چارەسەرکردن و برەودانیش کاریگەری گەورە دروست دەکات. کارامەیی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی لەم پەیوەندیانەدا جەخت لەسەر سەرکردایەتییەکی ناوازە و تێگەیشتنی قووڵ لە ناکۆکییەکانی ناوچەکە دەکات.

سەردانی سەرۆکی هەرێمی كوردستان بۆ ئێران

لە ماوەی دە ساڵی ڕابردوودا، لایەنی کەم سەرۆک بارزانی شەش جار سەردانی تارانی کردووە. دوایین سەردانی لە مانگی تەمموزدا بوو کە بەشداری لە مەراسیمی سوێندخواردنی سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران کرد. پێشتریش لە )22(ـی ئایاردا بەشداری لە مەراسیمی پرسەی سەرەخۆشی ئیبراهیم ڕەئیسی، سەرۆکی کۆچکردووی ئێران کردبوو. پێش ئەم سەردانەش، لە دوای بۆردومانەکەی ئێران بۆ سەر هەولێر لە سەرەتای ساڵی (2024) کە بووە هۆی دروستکردنی ناکۆکی و گرژی لە پەیوەندییەکاندا، سەرۆکی هەرێمی کوردستان سەردانی ئێرانی کرد لە لایەن ڕێبەرانی ئێران هەریەکە لە عەلی خامنەیی و ئیبراهیم ڕەئیسی بەگەرمی پێشوازی لێکرا. ئەنجام و هەوڵە بەردەوامە کۆنکرێتییەکانە کە ڕێگە خۆشکەرن بۆ هەماهەنگی بەردەوام و سروستکردنی پەیوەندی هەمیشەیی زیاتر و تەنها سیمبولی نین.

گرژی و هاوسەنگی لە پەیوەندییەکاندا

سەرەڕای ئەنجامی سەرکەوتنە بەردەوامەکانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان، هێشتا ئاستەنگی بوونی هەیە لە پەیوەندییەکاندا. ئێران و هەرێمی کوردستان هەوڵیان داوە ناکۆکییە سیاسییەکانی عێراق چارەسەر بکەن و پەیوەندییەکانی عێراق، ئێران و هەرێمی کوردستان بەهێز بکەن.

شارەزایان و چاودێران هەمیشە جەخت دەکەنەوە لەوەی، "سەردانەکانی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان ڕۆڵی هەبووە لە بەرەو پێشبردنی ڕێککەوتنە ئەمنییەکەی ساڵی ڕابردوو لەنێوان بەغدا و تاران واژۆ کرا، بەتایبەتی سەبارەت بە کۆنترۆڵکردنی سنوورەکان هەنگاوی گرنگ و کاریگەر نراون کە بێگومان یارمەتیدەر بوون بۆ پەرەپێدانی متمانەی زیاتر لە نێوان تاران، هەولێر و بەغدا".

 لە لایەکی ترەوە هەستی سەلامەتی، ئاسایش و سەقامگیری هەیە و بەردەوام زیاتر دەبێت کە ڕوون و ئاشکرایە و هەست پێکراوە لە لایەن هاووڵاتیانی هەرێمی کوردستان. شرۆڤەکارانی ئێرانی سەردانەکانی نێچیرڤان بارزانی وەک چوارچێوەیەک دەبینن بۆ کردنەوەی لاپەڕەیەکی نوێ لە پەیوەندییەکانی نێوان هەولێر و تاران، بەردەوام ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن هەوڵ و ڕۆڵی سەرۆکی هەرێمە ووردە ووردە ناکۆکییەکانی پێشوو کۆتاییان دێت و تێدەپەڕن. 

گرنگی سەردانەکەی سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران

لە سەرەتای دەستبەکار بوونییەوە مەسعوود پزیشکیان، سەرۆک کۆماری ئیسلامیی ئێران باسی لە، "پێشینەی کارەکانی کرد کە بریتی بوو لە برەودان بە سیاسەتی دەرەوەی ئێران، باشترکردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و دووبارە ئاسایی کردنەوەی پەیوەندییەکان لەگەڵ ڕۆژئاوا. بە تایبەتی لە چوارچێوەی دانوستاندنە ئەتۆمییەکاندا. بە بڕوای پزیشکیان پەرەپێدانی سەقامگیری ناوچەکە نزیکە لە بەرژەوەندییە ستراتیژییە جیاوازەکانی ئێران و هەرێمی کوردستان ستراتیژییەکانی هەرێمی کوردستان، هاوکات یارمەتیدەر دەبیت بۆ هاوکاری ئەمنی و ئابووری نێوان هەردوولا کە گرنگی و تایبەتمەندی خۆی هەیە".

هەوڵەکانی پزیشکیان بۆ چاککردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ ڕۆژئاوا دەتوانێ دەرفەتی نوێ بۆ بازرگانی و وەبەرهێنان بڕەخسێنێت و گرژییەکان لەسەر سنووری ئێران و عێراق کەم بکاتەوە. ئەم گۆڕانکارییە لە سیاسەتدا ژینگەیەکی گونجاو دەڕەخسێنێت بۆ هەوڵە دیپلۆماسییەکانی سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان بۆ پتەوکردنی پەیوەندییە دوولایەنییەکان. هەوڵ و ئامانجەکانی سەرۆکی هەرێم دەتوانێت زیاتر هەرێمی کوردستان بناسێنێت وەک ئەکتەرێکی سەرەکی لە دیپلۆماسی هەرێمیدا، ئێران دەیەوێت سنوورەکانی جێگیر بکات و ناکۆکییە ناوخۆییەکانی چارەسەر بکات لەگەڵ گروپە جیاوازە کوردییەکان.

ئەنجام

دەتواندرێت بگوترێت لەوانەیە سەردانەکەی مەسعوود پزیشکیان لەوانەیە ئاماژە بێت بۆ هاتنە پێشەوەی دەرفەتی نوێ بۆ زیادبوونی هاوکاری و هەماهەنگییەکانی نێوان بەغدا و هەولێر و تاران. سەرۆکی هەرێمی کوردستان بەردەوام سوود وەردەگرێت لە دیالۆک، تێڕوانین و تێگەیشتنە جیاوازەکان بۆ پەیوەندییە ناوچەییە نزیکەکان بە ئامانجی برەودان بە ئامانجە سیاسی و ئابوورییەکانی کوردستان. بێگومان ئەمەش دەبێتە هۆی بەهێزکردنی ڕێککەوتنی ئەمنی و باشترکردنی جموجۆڵە بازرگانییەکان و پێدانی ڕۆڵی بەهێزتر بە هەرێمی کوردستان لە ئاسانکردنی دیالۆگە جیاوازەکانی نێوان وڵاتاندا.

سەرۆک نێچیرڤان بارزانی، سەرۆکی هەرێمی کوردستان، "پەیوەندییەکانی هەرێم و ئێران بە مێژوویی وەسف دەکات". هەمیشە دووپاتی دەکاتەوە، "خاکی کوردستان هیچ کاتێک هەڕەشە نەبووە، هەموو جۆرە هەڕەشەیەک لە خاکی کوردستانەوە ڕێگری لێ دەکرێت".