Nuce Logo

نوچەنێت

پێناسەی چەمکی سزا ئابوورییەکان، بە کشانەوەی پەیوەندییە بازرگانی، دارایی و دیپلۆماسییەکانی نێوان وڵاتان ناوزەند دەکرێت، لە پێناو دەستەبەرکردنی ئامانج و خواستی سیاسی و  جیۆستراتیژی. 

جۆر و شێوازی سزا ئابوورییەکان، بە گوێرەی پێگە و جیوگرافی،  سیستەمی ئابووری وڵات، دەکرێت پۆلین بکرێت بە دوو جۆری سەرەکی: یەکەم:  سزای ئابووری سەرتاسەری، واتە گەماڕۆدانی ئەو وڵاتە لەسەرجەم بوارەکان؛ (بازرگانی، سیاسی، دیپلۆماسی، ئابووری، سەربازی)، وەک ئەوەی ئەمریکا لە هەمبەر کوبا جێبەجێیکرد. 

دووەم: گەماڕۆدانی ئەو وڵاتەیە، لە بوارێک یان کۆمپانیایەک، یانیش کەسایەتییەک کە کاریگەریان هەبێت، بەسەر بەرژەوەندی و ئاسایشی نەتەوەی وڵاتی سەپێنەری سزایەکە، لە ڕووی بازرگانی، ئابووری و ئەمنییەوە. 

لە دوای ڕووداوەکانی 11ی سێپتێمبەر، سزا ئابوورییەکان فۆڕمێکی تری وەرگرتووە، لە ژێر ناوی (سزا ئابووریە زیرەکەکان)، وڵاتان چەندین ڕێکاری جۆراو جۆر، بۆ سەپاندنی سزای ئابووری دەگرنە بەر، لەوانە: قەدەغەکردنی گەشت، بلۆککردنی سەرمایە، گەماڕۆی هەناردەککردنی چەک، سنووردارکردنی یارمەتییە دەرەکییەکان، هەروەها لاوازکردنی پەیوەندییە بازرگانییەکان (کۆنترۆڵکردنی هەناردەی گشتی).

بە نموونە، حوکوومەتی ئەمریکا دوای ڕووداوە تیرۆرستییەکەی تاوەرەکانی بازرگانی، بەهاوکاری هاوپەیمانەکانی (یەکێتیی ئەورووپا، نەتەوەیەکگرتووەکان)، چەندین سزای ئابووریان بە ژێر خانی ئابووری ئەو وڵاتانە سەپاند، کە هاوکار و پشتیوانی گروپە چەکدار و تیرۆرستەکانن، ئەم هەڵمەتە بووە هۆی فراوانکردنی دەستەڵاتەکانی وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا، لە لایەن جۆرج بۆش، بە ئامانجی سەرنج خستنەسەر فراوانکردنی، سزای ئابووری دەروازەی بازرگانی و  سیستەمی دارایی و بانکی، جگە لە سەپاندنی  سزا بەسەر چەندین کەسایەتی وڵاتان.

کەی سەپاندنی سزای ئابووری بەکاردێت؟!! 

هەریەکە لە نەتەوە یەکگرتووەکان، یەکێتیی ئەورووپا و ئەمریکا، بە هاوبەشی و بە میکانزمی جودا، سزایی ئابووری بەسەر وڵاتان دەسەپێنن، ئەو سزایانە زۆر جار وەک پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ، یان خنکاندنی دیموکراسی، هەروەها پاڵپشتی تیرۆر و مەترسی ئاسایشی نەتەوەیی، وەک فاکتەرێک بۆ سەر ئەو وڵاتانە بەکاردەهێنرێن، کە بە مەترسی لەسەر بەرژەوەندییە ئابووریەکانی، ئەو سێ لایەنە ئەژمار دەکرێن، ئەمەش لە پێناو دەستبەسەرکردنی سامانە گشتییەکانەی وڵاتی بەرامبەرە، لەهەر پێشکەوتنێک، کە بە مەترسی بۆ سەر بەرژەوەندی ئابووری ئەمریکا و ئەورووپا ئەژمار دەکرێت. 

هەروەها سزا ئابوورییەکان، لە دیدگای داڕێژەرانی سیاسەتی نێودەوڵەتی، وەک چەقی هاوسەنەگی لە هێزی نەرم (دیپلۆماسی) و، هێزی سەربازی ( جەنگ و سەربازی)، وڵاتەکان بۆ دەستەبەرکردنی بەرژەوەندییە ئابوورییەکان پێناس دەکرێت. 

هەرچەندە سزایە ئابوورییەکان، لە چوارچوەی نەتەوەیەکگرتووەکان، یەکێتیی ئەورووپا و ئەمریکا، هەمەچەشنن لە شێوازی سەپاندنیان، بەڵام سزا ئابوورییەکانی ئەمریکا، بۆ سەر وڵاتانی دژ بە جوڵە ئابووری و جیۆستراتیژییەکانی ئەو وڵاتە، بە ناودارترین سزای ئابووری دادەنرێن، بە تایبەت ئەو سزایانەی کە لەلایەن وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکاوە دەسەپێنرێن.

خەزێنەی ئەمریکا و سزایە ئابوورییەکانی جیهان! 

خەزێنەی ئەمریکا، ئەو ناوەندە جیهانییەیە، کە  تایبەتە بە سەپاندنی سزا ئابوورییەکان بەسەر ئەو لایەنە دەرەکییانەی، کە مەترسیین لەسەر ئابووری ئەمریکا. 

هەرکاتێک گوێبیستی هەواڵێکی، پێوەست بەو وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا دەبین، ئەوا کرۆکی پرسەکە سەپاندنی سزایە بەسەر بەرهەم و سیستەمی ئابووری، وڵاتی بەرامبەر کە مەترسی لەسەر ئابووری ئەمریکا و ئاسایشی نەتەوەکەی دروست دەکات. 

مێژووی دامەزراندنی خەزێنەی ئەمریکا، دەگەرێتەوە بۆ ساڵانی (1789 - 1795)، کە ئەلیکساندەر هامیلتۆن، وەک یەکەم سەرۆکی ئەو ناوەندە دەست بەکاربوو، هامیلتۆن لە ماوەی سەرکردایەتیکردنی ڕۆڵێکی بەرچاوەی هەبوو، لە کەمکردنەوەی ڕێژەی قەرزەکانی ئەمریکا، کە لە کاتی شۆڕشی سەربەخۆیی ئەمریکا، لەو وڵاتە کەڵەکەببون، ئەویش لە ڕێگەی سەپاندنی سزای ئابووری بەسەر هاوردەکردنی مادە کهولییەکان بۆ ئەمریکا. 

ئەرکی سەرەکی وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا،  پاراستنی ئابووری و بەرزکردنەوەی ئاستی گەشەی ئابووری  ئەمریکا و، ڕەخساندنی ژینگەیەکی سەقامگیرە، بۆ پێشخستنی سیستەمی سەرمایەداری ئەمریکا، لە ناوە و دەرەوەی وڵاتدا، لە پێناو دوورخستنەوەی هەر مەترسییەک، کە دەبێتە هۆی لاوازکردنی ئابووری ئەمریکا. 

خەزێنەی ئەمریکا ، ئاژانسێکی حوکوومەتی فیدراڵییە و، کار بۆ بەهێزکردنی سیستەمی ئابووری ئەمریکا دەکات، لەسەر ئاستی ناوخۆیی ئەمریکا، ئەرکی ئەو ئاژانسە داڕشتنی یاسایەکانی  باج و،   سەرپەرشتیکردنی بانکە نەتەوەییەکانی ئەمریکایە، هەروەها پێڕەوکردنی سزایەکانە، لە خۆ دزینەوە لە باج. 

هاوکات لەسەر ئاستی دەرەکی، ئەرکی خەزێنەی ئەمریکایە، لە شیکردنەوەی هەر پێشهات و قەیرانێک، کە زیان لە ئابووری ئەمریکا بدات، جگە لەوەی لە ڕێگەی نوسینگەیەکی تایبەتی ئەو ئاژانسە، لە وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا، سزای ئابووری بەسەر ئەو وڵاتانە دەسەپێنێت کە مەتسرین، لەسەر ئاسایشی نەتەوەیی و سیستەمی سەرمایەداری ئەمریکا، بە تایبەت پێشکەوتنەکانی ئابووری و پەیوەندییە بازرگانییەکانی ڕووسیا و چین لە بەرهەمەکاندا.

ناوەندی چاودێری دارایی ئەمریکا OFAC 

ناوەندنی چاودێری دارایی  ئەمریکا، OFAC ئۆفیسێکی تایبەتی وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکایە، کە کار بۆ سەپاندنی سزایە ئابوورییەکانی ئەمریکا، بۆ سەر وڵاتانی دەرەوە دەکات، لە ڕێگەی دوو لیستی سەرەکییەوە: یەکەم: لیستی تایبەت بە کەسایەتی و کۆمپانیایەکانە، کە ناڕاستەوخۆ لەلایەن وڵاتانی دژبە بەرژەوەندی ئەمریکا وەبەرهێنان دەکەن. 

دووەم: لیستی سزاکانی تایبەت بە سێکتەری جودای بەرهەمهێنانی وڵاتن، لەم جۆرەدا ناوەندی OFAC، سزای ئابووری بەسەر چەند سێکتەرێکی وڵاتانی دژی سیستەمی ئابوورییەکەی دەسەپێنێت، وەک ئەو سزایە ئابوورییانەی کە ئەمریکا، بەسەر هەریەکە لە سێکتەرە جودایەکانی ڕووسیا، سووریا، لوبنان، یەمەن، کۆریایی باکوور، ئێران و چین دەسەپێنێت. 

ئەمەریکا لە کاتێک ئەو سزایانە دەسەپنێت، کە وەزارەتی خەزێنەی ئەمریکا لێکەوتەکانی کاری بازرگانی ئەو وڵاتانەی ئاماژەیان پێدرا، دەخاتەڕوو، مەترسی و هەڕەشەکانی ئاڵۆگۆرە بازرگانییەکانی لەسەر ئابووری ئەمریکا شی دەکاتەوە، دواتر لە پێناو پاراستنی بەرژەوەندی ئابووری لە ژێر ناونیشانی جودا سزای ئابووری دەسەپێنێت.