ئایا ئێران رێگە دەدات عێراق بە گازی خۆی هەناسە بدات؟
نوچه‌نێت
سەردانی میری قەتەر بە راگەیادنی كۆمەڵێك نیاز و یاداشتی لێكتێگەیشتن لە نێوان هەردوو وڵات كۆتایی هات. كە چەندان كەرتی گاز و وەبەرهێنانی خانووبەرە و گواستنەوەی وشكانی و دەریایی لەخۆ دەگرێت. ئەمەیش لە چوارچێوەی تێڕوانینێكە كە حكومەتی محەمەد شیاع سوودانی دەڵێ ئامانج لێی گواستنەوە بۆ قۆناغی دوای نەوت.
عێراق پێویستی بە 40 ملیار دۆلار هەیە
بەگوێرەی راگەیێندراوی حكومەتی عێراق یاداشتەكانی لێكتێگەیشتن ئامادەكاری عێراق بۆ گازی (شل)یش دەگرێتەوە، لەگەڵ دامەزراندنی كۆمپانیایەكی نەوتی هاوبەش، كۆمپانیاییەكیش بۆ دروستكردنی پاڵاوگە، سەرەڕای تێگەیشتن لەگەڵ كۆمپانیا قەتەرییەكان لەوانە ئورباكۆن و یگانسیا هیلس كیر و هەروەها كۆمپانیای "ئیستیسمار" بۆ پێشخستنی شارە نوێیەكان و دروستكردن و پێشخستنی هۆتێلەكان.
بەگوێرەی زانیارییە فەرمییەكانی عێراق و قەتەر، كۆی رێككەتنەكان بەهای وەبەرهێنانی قەتەری لە عێراق بۆ پێنج ملیار دۆلاری ئەمریكی بەرز دەكاتەوە.
سەرچاوە عێراقییەكان بە رۆژنامەی شەرق ئەوسەتیان راگەیاندووە، ئەم سەردانە گرنگی عێراق بۆ قەتەر لە بواری وزە بەرجەستە دەكات، بەهۆی ئەوەی دەوحە وەك هاوبەش و رێگەیەكی زیندوو بۆ گواستنەوەی وزە بەرەو ئەوروپا سەیری عێراق دەكات. جیا لەوەی عێراق یەدەگێكی گەورەی نەوتی و گازی هەیە.
ئاشكرایە ئەو سەردانە كە لەسەر بانگهێشتی سەرۆك وەزیرانی عێراق بوو ئامانج لێی دروستكردنی هاوپەیمانییە لەگەڵ قەتەر لە بواری پێشخستنی كەرتی گاز، سەرەڕای كۆكردنەوەی پاڵپشتی دارایی و لۆجیستی بۆ سەرخستنی پرۆژەی "رێگەی گەشەپێدان" كە بەغدا هەر ئەو مانگە رایگەیاندووە، ئەویش بریتییە لە پەیوەندییەكی وشكانی و ئاسنی لە نێوان كەنداو لە باشوورەوە، توركیا و ئەوروپا لە باكوورەوە.
عێراق پێویستی بە 40 ملیار دۆلار هەیە بۆ جێبەجێكردنی ئەو پڕۆژەیە، لە ماوەیەك كە دەسەڵاتدارانی عێراق بە پێنج ساڵ خەملاندوویانە، بۆ ئەمەیش پێویستی بە هاوپەیمانییەكی هەرێمایەتی هەیە، بۆ هاوبەشی لە وەبەرهێنان. بەرپرسێكی باڵای حكومەت بە رۆژنامەی شەرق ئەوسەت دەڵێ، "بەغدا پێیوایە قەتەر یەكێكە لە كلیلە سەرەكییەكان بۆ سەرخستنی ئەو پڕۆژەیە" هەر ئەو بەرپرسە ئاماژە بۆ ئەوەیش دەكات دەوحە هێشتا پێویستی بە كات هەیە بۆ ئەوەی لە سوودی پڕۆژەكە دڵنیا ببێتەوە، هەر چەندە لە سەردانەكەی میری قەتەر تەواوی ئاماژە ئەرێنیەكان دەركەوتوون.
بەغدا توانای نییە بچێتە بازاڕی جیهانی گازەوە، بەهۆی رێگرییەكانی ئێرانەوە
ئەو بەرپرسە كە ناخوازێ ناوی ئاشكرا بكرێت روونی دەكاتەوە، "عێراق وا سەیری پەیوەندی ستراتیژی قەتەر و توركیا دەكات كە بنەمایەكی گرنگ بێت بۆ سەركەوتنی رێگەی گەشەپێدان". كەچی بەرپرسێكی تری پێشووی حكومەت دووپاتی دەكاتەوە كە رێگەی گەشەپێدان زۆر زێدەڕۆیی تێدایە، بە هۆی ئاڵۆزی سیاسەتی هەرێمایەتی كە وا دەكات پرۆژەكە لە ماوەیەكی كورتخایەندا مسۆگەر نەبێت، هەروەها بە دووریشی دەزانێت قەتەر و وڵاتانی تربە شێوەیەكی بەهێز لەم پرۆژەیە بەشدار بن.
حكومەتی عێراق دەڵێ پلانی ئەوەیە كرانەوەی دیپلۆماسی بەرەوی كەنداو و ناوچەی عەرەبی بگۆڕێت بۆ پەیوەندیەكی بەرهەمێن لە بوارەكانی وەبەرهێنانی نانەوتی، بەڵام چاودێران متمانە ناكەن و پێیانوایە ژینگەی سیاسی و یاسایی هێندە متمانە پێكراو بێت بۆ ئەوەی ئەم نیازانە بكات بە سوودی كردیی لە بواری كەرتی تایبەتی عێراق، بە تایبەتی لە سایەی سەقامگیرییەكی رێژەیی سیاسی و ئەمنی.
بەڵام ئەو سەرچاوانەی كە لە پشت پەردەوە ئاگاداری سەردانەكەن، لە كاریگەری كردەیی كۆمپانیای قەتەری كەم دەكەنەوە وبە تایبەتی لە كەرتی گاز، بە لەبەرچاوگرتنی كاریگەری سیاسی و تەكنیكی ئاڵۆز.
رێگرییەكانی ئێران
سەرچاوەكان كە ئاگاداری زانیارییەكانی حكومەتن لە بارەی سەردانەكەی میری قەتەر، باس لەوە دەكەن بەغدا توانای نییە بچێتە بازاڕی جیهانی گازەوە، بەهۆی رێگرییەكانی ئێرانەوە. تەنانەت هەڕەشەكانی بەرپرسە عێراقییەكان بەوە گەیشتووە كە نابێت دۆسیەی وەبەرهێنان لەو بوارە كارا بكرێت، تا تەنیا پێویست بە ئێران بكات گاز بۆ عێراق دابین بكات بۆ بەكارخستنی وێستگەكانی كارەبا.
ئەو سەرچاوانە باس لەوەیش دەكەن لە دۆسیەی گاز عێراق و قەتەر لە دوو جەمسەری دژ بەیەكن، بەهۆی ئەو هاوكێشە سیاسییەی كە فەرمانڕەواییە و كاریگەرلە هەلی وەبەرهێنانی گاز لە عێراقدا. سەرچاوەكان دووپاتیشی دەكەنەوە عێراق وردەكاریی راستەقینە و ئاڵۆزییەكانی ئەم دۆسیەیەی بە قەتەر نەداوە.
لەگەڵ ئەوەشدا عێراق تاكە هەلێكی هەیە بۆ سوودبینین لە قەتەر، ئەمەیش لە میانەی وەرگرتنی ئەو ئەزموونەی لە بازاڕی جیهانی گاز هەیەتی، لەگەڵ تەكنیكەكانی دەرهێنان و بەرهەمهێنان. سەرچاوەكان باس لەوە دەكەن ئێستا لەمە زیاتر سوودێكی تر بۆ عێراق نییە.
بەرپرسەكەی پێشووی حكومەت دووپات لەسەر ئەوە دەكاتەوە، سەردانەكەی میری قەتەر بۆ عێراق پێشكەوتنێكی بەرچاو دەبێت لە بواری كارەبا لە باشووری عێراق، بە تایبەتی كە ئەمریكا فشار دەخاتە سەر بەغدا بۆ ئەوەی بكەوێتە خۆ بازاری وزە لەژێر چەپۆكی ئێران رزگار بكات.
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment