ئاژانسێك: عێراق دەتوانێ 96 ساڵی تر نەوت بەرهەم بهێنێ
نوچه‌نێت
عەمار عەزاوی شرۆڤەكاری سیاسی و سەرۆكی سەنتەری یەرمووك بۆ توێژینەوەی ستراتیژی بۆ فڕانس پرێس دەڵێ، "ئێستا ئابووری ئێمە بە تەواوی پشت بە نەوت و نرخی نەوت دەبەستێ، لە حاڵەتێكدا كە نرخی نەوتی دابەزێت، ئەوا ئابووری ئێمە بەرەو ژووی بووژانەوە و مەترسی دەچێت".
عێراق پێویستی بە زیاتر لە 200 ملیار دۆلار هەیە بۆ چاكسازی ژینگە
عەزاوی پێیوایە چارەسەر لەوە دایە پشت بە كەرتەكانی پیشەسازی و كشتوكال و گەشتیار ببەسترێت بۆ ئەوەی پاڵپشتی بودجەی وڵات بكرێت، بەڵام ئەمە هێشتا دوورە، عێراق كە لە بیستەكانی سەدەی رابردووەوە زێڕی رەش هەناردەی دەرەوە دەكات، بە تەواوی پشت بە نەوت دەبەستێ ، كەچی لە كاتەدا جیهان بەرەو پاككردنەوەی كاربۆنی دەچێت.
لەناوەڕاستی نیسانی رابردوو گرووپی حەوت وڵاتە پیشەسازییەكە، لەوانە ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا، بەریتانیا و ژاپۆن و فڕەنسا بەڵێنیان دا پرۆسەی دەرچوون لە بەكارهێنانی( سووتەمەنی بەردینی) خێرا بكەن و وەك دوورترین خەملاندن بە هاتنی 2050 پاككردنەوەی كاربۆنی بەدەست بهێنن.
یەكێتی ئەوروپایش لە ئاداری رابردوو رەزامەندی دا لەسەر وەستاندنی بزوێنەری گەرمی ئۆتۆمبیلە نوێیەكان كە دەبێت لە ساڵی 2035 وە هیچ پاشماوەیەكی دووەم ئۆكسیدی كاربۆن دەرنەكەن. لە ئێستاوە دانیشتووانی عێراق كە ژمارەیان 42 ملیۆن كەس، هەست بە لێكەوتەكانی گۆڕانی كەشوهەوا دەكەن، لە وشكێتی و گێژەلووكەی خۆڵبارین. چونكە بەگوێرەی زانیارییەكانی نەتەوە یەكگرتووەكان عێراق یەكێك لەو پێنج وڵاتە كە زۆر بە گۆڕانی كەشوهەوا كاریگەر دەبن.
لە ساڵی 2020یش عێراق مەترسی پشتبەستنی بە نەوت بینی، چونكە ئەو كات بە هۆی بڵاوبوونەوەی پەتای كۆرۆنا نرخی نەوت دابەزی. بۆیە وەك عەلی سەفار ئاماژەی بۆ دەكات بە شەو و رۆژێك رێژەی هەژاری لە عێراق بۆ دوو هێندە بەرزبووەوە. نەوت لە عێراق 90% داهاتە داراییەكانی ئەم وڵاتە دابین دەكات.
جۆراوجۆری ئابووری ؟
راپۆرتێكی بانكی نێودەوڵەتی لە ئاداری رابردوو دەڵێ لە ساڵی 2021 وەبەرهێنانە گشتییەكانی پەیوەست بە نەوت بۆ 60% بەرزبووەتەوە، كەچی لە ساڵی 2010 نزیكەی 17% بوو. راپۆرتەكە باس لەوەیش دەكات ئاسانی بەدەستهاتنی داهاتی نەوت و دابەشكردنەوەی بەشێوەیەك كە پارێزگاری لە تۆڕەكانی دەسەڵات دەكات، ویستی چاكسازی بۆ بەدیهاتنی گەشەپێدان لاواز كردووە. ئەمەیش بەشێوەیەكی زۆر توانای عێراق لە گواستنەوەی ئابوورییەكەی و كەمبوونەوەی پاشماوەی كاربۆنی سنووردار دەكات.
لەگەڵ ئەوەشدا موزهیر محەمەد ساڵح راوێژكاری ئابووری سەرۆكایەتی حكومەتی عێراق ئومێدی بە گۆڕانكارییەكان هەیە و پێیوایە لە 10 ساڵی داهاتوودا هەنگاوی بەهێز دەنرێت بۆ جۆراوجۆركردنی ئابووری. هەروەها داوایش دەكات وەبەرهێنان لە كەرتی كشتوكاڵ بكرێت بە كۆكردنەوەی كەرتی حكومی و كەرتی تایبەت لە جێبەجێكردنی پڕۆژە گەورەكان، جگە لەمە روو لە پیشەسازی پەین و تۆو بكرێت.
محەمەد شیاع سوودانی سەرۆك وەزیرانی عێراق دوێنێ شەممە پڕۆژەی" رێگەی گەشەپێدانی" نێوان وڵاَتانی ناوچەكەی راگەیاند، ئەمەیش هێڵێكی وشكانییە كەنداو بە سنوورەكانی توركیا دەگەینێ و پێشبینی دەكرێت لە ماوەی سێ تا پێنج ساڵ جێبەجێ بكرێت. بەڵام زۆربەی ناوچەكانی عێراق لەژێر هەڕەشەی وشكێتی دایە، ئەمڕۆ تەنیا 10 ملیۆن دۆنمی دەچێنرێت "ملیۆنێك هەكتار" كە پێش ساڵێك 27 ملیۆن دۆنمی "دوو ملیۆن و 700 هەزار دۆنم" شیاوی چاندن بوو. ئەمە بەگوێرەی زانیارییەكانی موزهیر محەمەد ساڵح، كە ئومێدی هەیە ئەم بڕە بۆ 15 ملیۆن دۆنم بەرز ببێتەوە.
ئەم راوێژكارە پێیوایە جۆراوجۆری ئابووری دەخوازێ گەشە بە وەبەرهێنانی مادە خاوەكانی تری نانەوتی بدرێت، وەك فۆسفات و كبریت و گازی سروشتی. دووپاتیشی دەكاتەوە كە دەبێت عێراق لەماوەی 50 ساڵی داهاتوو بەو شێوەیەی ئێستا پشت بە نەوت نەبەستێ.
گەشەی سەوز
عێراق بە پێنجەم وڵات دادەنرێت لە رووی گەورەیی یەدەگی نەوتەوە، بە تێكڕای ئەو ئاستەی ئێستای، دەتوانێ بۆ 96 ساڵی تر لە بەرهەمهێنانی نەوت بەردەوام بێت ئەمە بەگوێرەی زانیارییەكانی بانكی نێودەوڵەتی. بەڵام بۆ دەستپێكردنی گەشەی سەوز ، بەگوێرەی خەملاندنی ئەم رێكخراوە نێودەوڵەتییە عێراق پێویستی 233 ملیار دۆلار هەیە تا چاكسازییە پێویستەكان تا ساڵی 2040 ئەنجام بدات.
رێكخراوەكە باسی لەوە كردووە، لەنێو ئەو رێكارییانە كە دەبێت عێراق بەپەلە ئەنجامیان بدات، ئەوەیە سنوورێك بۆ كەمی كارەبا دابنێت، بە تایبەتی دەبێت سووتاندی ئەو گازەی یاوەری دەرهێنانی نەوتە بوەستێنێ و بۆ بەرهەمهێنانی كارەبا بەكاری بهێنێ.جگە لەمانەیش ئاودێری نوێ بكرێتەوە و دووبارە بەنداوەكان نۆژەن بكرێنەوە. عێراق كار لەسەر زۆرێك لە پڕۆژەكان دەكات بۆ ئەوەی پرۆسە پیسكەرەكان بوەستن و سوود لەو گازە سروشتییە ببینێ كە لەگەڵ دەرهێنانی نەوت دەردەچێ.
نابێ عێراق تا 50 ساڵی تر لەم شێوازی فرۆشتنی نەوتە بەردەوام بێت
بەگوێرەی زانیاری فەرمی عێراق خواستی ئەوەی هەیە تا 2030 دوو لە سێی كارەباكەی بە وزەی نوێ دابین بكات، چونكە بەغدا كۆمەڵێك رێككەوتنی بۆ دروستكردنی وێستگەی وزەی خۆ واژۆ كردووە بە تایبەتی لەگەڵ كۆمپانیای "تۆتاڵ ئینرجی" فەڕەنسی و "مەسدەر"ی ئیماراتی. عەلی سەفار شارەزا لە گۆڕینی وزە لە دامەزراوەی "رۆكفیلەر" ئەو هەنگاوانە بە رۆیشتن بەرەو ئاراستەی دروست وەسف دەكات و دەشڵێ، "خراپترین شوێنی عێراق بۆ سوودبینین لە وزەی خۆر دەتوانێ زیاتر لە دوو لە سێی چاكترین شوێنی ئەڵمانیا وزەی خۆر بەرهەم بهێنێ".
لە كاتێكدا كە یەكێتی ئەوروپا كۆشش دەكات بۆ ئەوەی لە ساڵی 2026 چەندان وێستگەی بارگاویكردنی كارەبایی لەسەر رێگە سەرەكییەكان دابنێت و لە ساڵی 2031 وێستگەی دابینكردنی هایدرۆحین دابنێت، عێراق هێشتا لە هەنگاوی یەكەمی بەكارهێنانی ئۆتۆمبیلی هایبێردە Hybrid "كارەبایی و سووتەمەنی" ئۆتۆمبیلی كارەباییش لە عێراق زۆر كەمە.
حەسەنین مەكیە بەڕێوەبەری كۆمپانیایەكی بریكاری فرۆشتنی ئۆتۆمبیلی هایبێردە و دەڵێ، "هەنگاوی داهاتوو ئۆتۆمبیلی كارەباییە". ئەو پیاوە كە لە چلەكانی تەمەنیەتی و زیاتر لە 10 ساڵە لە بازرگانی ئۆتۆمبیل كاردەكات، دەڵێ "هێشتا گەلێك ئاڵنگاری لەو وڵاتە هەن كە جەنگ وێرای كردووە و گەندەڵیش شەكەتی كردووە، جیا لەمەیش پێویستی بە ژێرخانێكی دیاریكراو هەیە بۆ بەرهەمهێنانی كارەبا كە هێشتا ئێمە ئامادە نیین".
ئەو پیاوە دەڵێ، "خەڵك پێشوازی لە هەنگاوە نوێیەكە دەكات و رۆشنبیری كۆمەڵگە لە بەرانبەر ئۆتۆمبیلی هایبێرد گۆڕاوە". لەكۆتایشیدا دەپرسێ، "ئەگەر رۆژێك لە رۆژان نیوەی ئۆتۆمبیلەكانی عێراق بە كارەبا كار بكەن، ئەوا ئەم وڵاتە پێويستی بە چ بڕێكی كارەبا دەبێت؟".
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment