ئافره‌تانى كاندید به‌ره‌نگارى "ناوزڕاندن" ده‌بنه‌وه
تایبه‌ت به نوچه‌نێت
لە هەڵبژاردنەکانی رابردوو دیاردەی تەشهیرکردن بە کاندیدە ژنەکان هەبوو، وەک دروستکردنی وێنە و ڤیدیۆی بۆ ئابڕووبردن نووسینی تانە و تەشەر لەسەر پۆستەر و وێنەکانیان لەسەر شەقام، لە ئێستادا کە تەنیا دوو مانگ و ١٠ رۆژ بۆ هەڵبژاردن ماوە ژمارەیەک کاندیدی ژن لە هەڵژاردنەکان بەشدارن چ رێگرییەک کراوە کە ئەم دیاردەیە دووبارە نەبێتەوە؟.
له هه‌ڵبژاردنێك سووكایه‌تى به پۆسته‌رى كاندیده ژنه‌كان ده‌كرێت
ڤیدیۆ و وێنه‌ى ساخته‌یان بۆ دروست ده‌كرێت
رێزان شێخ دلێر یەکێکە لەو پەرلەمانتارە ژنانەی لە دوو خوولی رابردووی هەڵبژاردن بەشداری کردووە، هەبوونی ئەو دیاردەیە پشتڕاست دەکاتەوە، بۆ نوچەنێت ده‌ڵێ، " بەڵێ بەداخەوە ئەو دیاردەیە لە لایەن کەسانی نادیارەوە سەرهەڵدەدات کە زۆر جار ناتوانرێ کۆنتڕۆڵ بکرێت، بەڵام لە عێراق یاسایەک بۆ ئەوە رێکخراوە کە بتوانن بەرگریی لەو دیاردەیە بکەن هەوڵی رێگریکردن دەکرێت کە تا بتوانن ئەو دیارەدەیە دووبارە نەبێتەوە. خۆی ئەو جۆرە کەسانە نادیارن رەنگە لە ئەوروپا دابنیشن ئەوە بەرانبەر بە ژنێک بکەن، بێگومان هۆشیارکردنەوەی خەڵكیش پێویستە کە کاتێک ژنێک ناوی دەزڕێندرێ ناشیرین دەکرێ خەڵك بە شتێکی گرنگی نەزانێت و تەنیا بابەتێکە کە دژی ئەو کەسایەتیانە دەکرێت". رێزان شێخ دلێر دووپاتى كرده‌وه هۆكارى سه‌ره‌كى بۆ كۆى كولتوورى كۆمه‌ڵگه ده‌گه‌ڕێته‌وه، بۆیه گوتى "بەڵام بە کۆی گشتی من دەڵێم ژن سەلامەت نییە لە هیچ جێگایەک نە لە پەرلەمان نە لەدەرەوە لە هەموو جێگایەک رۆژانە ئیهانە دەکرێت و رۆژانە دەست دەبرێت بۆ نامووسی"
ئەو پەرلەمانتارە باسی لەوەش کرد لە رووی یاساوە ئەوە رێگەپێدراو نییە پێویست دەکات ژنانی کاندید لە کاتی دووچاربوونیان بەو کێشانە بێدەنگی هەڵنەبژێرن سکاڵا تۆمار بکەن رێزان شێخ دلێر گوتى " لە رووی یاساییەوە ئەو کەسە تاوانبار دەکرێت بە پێی تاوانەکەی بەڵام ئایا ئەو کەسانە دیارن تاکو بدرێنە دادگا بێگومان زۆرجار قوڕسە بکەرەکان بدۆزرێنەوە، لێرەدا دادگا چۆن دەتوانێ بریار لەسەر تاوانێک بدات کە بکەر نادیار بێت".
رێزان شێخ دلێر:
كێشه‌كه ئه‌وه‌یه بكه‌رى ناوزڕاندن دیار نیین
لە لایەکی تریش هێڤار ئیبراهیم پەرلەمانتاری خوولی پێشووی پەرلەمانی کوردستان ئەو دیاردەیە بە شتێکی "ئاسایی" دەزانێت، به‌و مانایه‌ى له هه‌موو هه‌ڵبژاردنه‌كان دووباره ده‌بێته‌وه، بەڵام دووپاتیشی دەکاته‌وه کە ژنان کۆڵنەدەن و بەردەوام بن.
هێڤار ئیبراهیم بۆ نوچەنێت باسی بابەتەکە دەکات پێی وایە کە، "خۆی ئاساییە مرۆڤ لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردن ئەوانەی خۆیان بەربژێر دەکەن بۆ هەر پۆستێک لە هەر مەجالێکدا ئەوا تەنیا ژنان رووبەڕووی تووندوتیژی دەبنەوە، ئەوەش پەیوەندی بەوەوە هەیە هەوڵدەدرێت رێگریی لە ژنان بکرێت بۆئەوەی ژنان نەتوانن هەوڵی جددی بدەن و پێگەیان بەهێز بێت لە کایەکانی سیاسه‌تدا، بۆیە ژنان دەبێ ئەو بارودۆخە تێپەرێنن دەبێ زۆر زۆر لەو بابەتە گەورەتر بن کە ئەو تانە و تەشه‌ره‌ى رووبەڕوویان دەبێتەوە نەیانوەستێنێت هەوڵ بدەن ئەو شتانە بەلاوە بنێن".
سووكایه‌تى به كاندیده ژنه‌كان ده‌كه‌ن
لە لایەکی تری قسەکانی ئەو پەرلەمانتارە باس لە خراپی بێدەنگی ژنان دەکات پێیوایە بە بێدەنگی ژنان زیاتر دەرفەت بۆ ئەو کەسانە خۆش دەبێت، هێڤار ئیبراهیم دەڵێت، " بێگومان ئەگەر ژن بێت چاوەرێی ئەو کێشانە بکات ئەوا کارێکی خراپ دەکات، چونکە ئەو کەسانەی کە دەیانەوێ رێگری لە ژنان بکەن بۆ نموونە بیانەوێ لە رێگەی شەرف و نامووسەوە رێگرییان لەو ژنانە بکەن لە ناو کایەکانی سیاسیەوە یان هەر بوارێکی تر بیانەوێ کار بکەن و خزمەت بکەن، ژنان لەو کاتە بێدەنگی هەڵبژێرن ئەوە دەبێتە هۆی دروست بوونی دەرفەتێکی باشتر بۆ ئەو کەسە نەخۆشانە کە هەوڵ بدەن زیاتر رێگری لە ژنان بکەن بۆیە دەبێ ژنان بوێڕ بن بەسەر ئەو دۆخە زاڵ بن، زیاتر پێگەی خۆیان بەهێز بکەن، کارێکی خراپە ئەگەر ژنان بێن پاشەکشە بکەن، چونکە تۆ هاتووی ململانێکی سیاسی بکەی ململانێکی شەریفانە هاتووی خزمەت بکەی لە هەر بوارێکدا لە بواری راگەیاندن لە بواری سیاسی لە هەر بوارێکدا بێت تۆ دەبێت بەرەنگار ببیەوە ململانێ بکەی، ژن نابێ چاوەرێی ئەوە بکات لە هەرێمی کوردستان گوڵباران بکرێت کە بڵێن ژنێک هاتووە دەیەوێت پێگەی خۆی بەهێز بکات لەناو کۆمەڵگا بەڵکو ژن دەبێ خۆی بسەپێنێت بڵێ من هەم دەبێ هەوڵنەدەی ئەوان ئەوەندە کاریگەر بن کاریگەریت لەسەر دروست بکەن کە پاشەکشە بکەی هەر لەبەر ئەوەیە ژن دەبێ بتوانێ زاڵ بێت بەسەر هەموو ئەو کێشانەی کە جێگەی مەترسین".
هێڤار ئیبراهیم لەکۆتایی قسەکانی داوا لە لەو دامو دەزگا پەیوەندیدارەکان دەکات کە زیاتر ئاگادار بن زیاتر هاوکاری ژنان بکەن دەڵێت، "رێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی دەبێ رۆڵێکی کاریگەریان هەبێ، دەبێ حکومەتی هەرێمی کوردستان ئەو دامو دەزگایانەی کە پەیوەندیدارن بەو بابەتانەوە دەبێ رۆلێکی گرنگیان هەبێ هاوکار و پشتیوانی ژنان بن لە هەموو بوارێک"
هێڤار ئیبراهیم:
ژنانى كاندید ده‌بێت بوێر بن
و نابێ چاوه‌ڕوانى گوڵباران بكه‌ن
لانە ئامانج پارێزەر و چالاکوانی بواری مەدەنی و سەرۆکی رێکخراوی لانەی ژنان بۆ نوچەنێت دەڵێت، "خۆی دیموکراسی واتا ده‌سه‌ڵاتى گەل واتا دەستا و دەستکردنی دەسەڵات بە شێوەیەکی ئاشتیانە، بە مەرجی پاراستنی ماف و ژیانی هاووڵاتیان بە شێوەیەکی یەکسان، دیموکراسی سیستەمێکی کۆمەڵایەتییە کۆمەڵگە پەیڕەوی دەکات لەگەڵ رۆژگار دەبێتە بەشێک لە رۆشنبیری کۆمەڵگە بۆیە هاووڵاتیان لە هەموو دونیادا بەشداری هەڵبژاردنەکان دەکەن و بڕیاری خۆیان دەدەن، بێگومان بەشداری ژنانیش لە سیاسەت واتا پیادەکردنی جەوهەری دیموکراسی لە وڵاتدا و بەشداریکردنی ژنان لە دەنگدان و خۆکاندیدکردن و وەرگرتنی پۆستی سیاسی واتا هەنگاونانە بەرەو کۆمەڵگەیەکی دیموکراسی و دابینکردنی مافەکانی مرۆڤ و پێگەیاندنی ژنان لە بواری سیاسەتدا".
لانه ئامانج:
ده‌بێت كه‌سوكار به‌ر له‌هه‌موو كه‌سێك پاڵپشتى كاندیده ژنه‌كه‌ى خۆیان بكه‌ن
سەرۆکی رێکخراوی لانەی ژنان پێیوایە لە کوردستان دەرفەت لەبەردەم ژناندا کەمە ئاسان نییە، لانە ئامانج دەڵێت، " لە وڵاتێکی وەکو ئێمە لە کوردستان بەشداریکردنی ژنان لە هەڵبژاردنەکان ئەوەندە ئاسان نییە چونکە کۆمەڵێک ئاستەنگ و کێشەیان دووچار دەبێتەوە ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی یەکسانی لەنێوان ژن و پیاودا و هەروەها تێڕوانینی نەرێنی کۆمەڵگە بۆ کارکردنی ژن لە مەیدانی سیاسی زاڵبوونی رۆشنبیری و هەروەها نێرسالاری لەسەر کۆمەڵگادا، بێگومان ئەو بیرکردنەوە نێرسالارییە تاڕادەیەک بەسەر بەشێک لە ئەقڵیەتی ژنان زاڵە بۆیە ژنان ناتوانن رۆڵێکی کارایان هەبێ لە بواری سیاسی دا، ئەو ئاستەنگیانەی کە دێتە بەردەمیان لە کۆمەڵگەوە دێت و هەروەها بەشێکیان لە لایەن خێزان و عەشیرەتەوە دووچاری ئەو ئاستەنگ و کێشانە دەبنەوە لەم کاتانەدا، ئەوانەش بە نموونە هەبوون لە کوردستان کە چەندین ئافرەتمان هەبووە کە خێزانەکەی خۆیی پشتگیری نەکردووە کۆمەڵێک ئاستەنگ و کێشەی بۆ دروست بووە ئەمە وایکردوە دوورکەوێتەوە لە کارەکەی خۆی و هەروەها لە بواری سیاسەتدا ".
سه‌رۆكى ده‌سته‌ى مافى مرۆڤ:
هه‌وڵ ده‌ده‌ین به‌ره‌نگارى ئه‌و دیارده‌یه ببینه‌وه
ئەو چالاکوانە داوا لە ژنان دەکات کە بوێر بن و بێدەنگی لە ئاست کێشەکانیان هەڵنەبژێرن. بۆ ئەمەش گوتی، "گرنگترین شت ئەوەیە لە هەڵبژاردنەکاندا ئەو ژنانەی کە خۆیان کاندید دەکەن بتوانن سەربکەون سوود لە ژنانی پێش خۆیان وەربگرن و بتوانن ئەو ئاستەنگانە تێپەرێنن، هەروەها راگەیاندن رۆڵێكى باڵای هەیە لەو کاتانەدا کە بتوانێ بە شێوازێکی جوان و رێک ئەو بیرکردنەوە و توانایەی کە لە ئافرەتەکەدا هەیە دەریبخات، ژنان لەو کاتانەی کە دووچاری ئەو حاڵاتانە دەبنەوە کە تەشهیر دەکرێن یاخود سوکایەتیان پێدەکرێت زۆرجار بێدەنگی هەڵدەبژێرن ناچن سکاڵا تۆمار بکەن لەلایان پۆلیس و یاخود تووندوتیژی ئافرەتان بێگومان ئەگەر سکاڵا تۆمار بکەن کەیسەکان بچێتە دادگاوە وئەو دیاردەیە کەمتر دەبێتەوە ژنان کەمتر تووشی ئە کێشانە دەبنەوە ئەگەر دەنگ هەڵبرن".
لە رووی یاساوە بابەتی تەشهیرکردن بەهەر جۆرێک بێت بە تاوان هەژمار دەکرێت بۆ ئەمەش نوچەنێت پەیوەندی بە مقەدەم فەرمان بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتی بەرەنگاربوونەوەی تووندوتیژی خێزانییه‌وە کرد. مقەدەم فەرمان گوتی، " خۆی بابەتی تەشهیرکردن لە رێگەی سۆشیال میدیاو تۆڕە کۆمەڵایەتیەکان بەپێی یاسای ژمارە ٦ ساڵی ٢٠٠٨ دەرچووە تاوانە، بەڵام پێویستە ئەو کەسەی زیانی بەرکەوتووە سکاڵا تۆمار بکات لە دادگا رێوشوێنی یاسای لەگەڵ دەکرێت، بەڵام بە شێوەیەکی گشتی ئەو پرۆسەیە سانسۆر ناکرێت لە رێی ئەنتەرنێت و سۆشیال میدیاوە قوڕسە ئەوە کۆنترۆڵ بکرێت بەڵام ئەگەر سکاڵا تۆمار بکرێت، ئەوە لایەنە پەیوەندیدارەکان بەرپرسیارن و بەدواداچوون دەکەن لەسەر ئەو سکاڵایە بە یارمەتی بڕیاری دادوەر و دادگاکان، بەڵام پێویستە لەو بارەیەوە خەڵک هۆشیار ببێتەوە".
به‌ڕێوه‌به‌رى به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى تووندوتیژى:
سووكایه‌تیكردن به كاندیده ژنه‌كان به تاوان داده‌نرێت
هەروەها سەرۆکی دەستەی مافی مرۆڤ مونا یۆخنا لەو بارەیەوە دەڵێت ، " لە راستیدا جارێ سەبارەت بە هەڵبژاردن هیچ پرۆژه‌یه‌كمان نییە، بەڵام بە دڵنیایی ئەگەر زانیمان کە هەڵبژاردن لە کاتی خۆی ئەنجام دەدرێت ئێمە هەڵوێستمان دەبێت بەرانبەر ئەو دیاردانە و بە تایبەت سەبارەت بە هۆشیاری خەڵك لەم روانگەوە، هەورەها دانانی ئەو یاسایانەی کە چ شتێک رێگە پێدراو نییە و باسکردنی هەندێ یاسای گشتی کە رەنگە پێشتر باس نەکرابێت کە بە پێی دابونەریتی کۆمەڵگا رێگە پێدراو نییە، بە تایبەتی سەبارەت بە ئافرەت چونکە بێگومان بابەتەکە زیاتر هەستیارە لەناو کۆمەڵگەی ئێمە، بۆیە دووپاتی دەکەمەوە کە ئەو بابەتە بە لای منەوە زۆر زۆر گرنگە بەڵام دەبێ جارێ چاوەرێ بین بزانین کە هەڵبژاردنەکان لە کاتی دیاریکراو دەکرێت، لەبەر ئەوەی زۆر لایه‌نى سیاسی پاشەکشەیان کرد ئەوە ئاماژەیەکە بۆ ئەوەی کە رەنگە هەڵبژاردن لە کاتی خۆیس ئەنجام بدرێت ئەگەر تاکید بووینەوە ئەوە ماوەمان ماوە ئیش لەسەر ئەو بابەتە دەکەین".
0 لێدوانەکان
Karla Gleichauf
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
M Shyamalan
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment
Liz Montano
12 May 2017 at 05:28 pm
On the other hand, we denounce with righteous indignation and dislike men who are so beguiled and demoralized by the charms of pleasure of the moment